Geçen yazımda: “Türk Dünyası’nda güzel ve sevinecek faaliyetlerin de olduğunu görüyor ve mutlu oluyorum” demiştim. Medyada “Ortak Türk Tarihi Dersi” başlıklı haberi okuyunca mutluluğumun daha da arttığını belirtmek isterim.
Haber: “Uluslararası Türk Akademisi ve Türk Keneşi işbirliğinde, Türk dünyasında ortak tarih bilinci oluşturmak amacıyla hazırlanan ‘Ortak Türk Tarihi’ ders kitabının taslağı tamamlandı.” şeklindeydi.
Biliyorsunuz 3 Ekim 2009 tarihinde Nahçıvan’da “Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları Toplantısı” yapılmış ve burada bir çok kararlar alınmıştı. Bu kararlarda; ortak tarih, kültür ve dil birliği sağlanması, bilim, eğitim, kültür, sanat, turizm, spor ve diğer alanlardaki ilişkilerin geliştirilmesi, bilimsel kuruluşlar ve bilim adamları arasındaki temasların yanısıra, ilgili alanlardaki somut projelerin desteklenmesi ifadeleri yer almıştı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in, Türk dünyası ile ilgili araştırmalar yürütmekle görevli uluslararası bir araştırma merkezi kurulması fikrini dile getirmesi üzerine; 28 Mayıs 2010’da Kazakistan’ın başkenti Astana’da Türk Akademisi oluşturulmuş ve Kazakistan Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanlığına bağlı olarak çalışmalarını sürdürmeye başlamıştı. Akademi, 28 Ağustos 2014 tarihinde uluslararası statü kazanmış ve adı “Uluslararası Türk Akademisi” olmuştu.
2012 yılında Bişkek’te gerçekleştirilen Türk Konseyi Zirvesi’nde “Ortak Tarih Kitabı” ve “Ortak Türk Tarihi” dersi için karar alındı ve onaylandı. Proje 2013 Gebele ve 2014 Bodrum zirvelerinde de desteklenerek hayata geçirildi. Tüm Türk dünyasında okutulacak kitabın hazırlanması görevini tarihçi Prof. Dr. Darhan Hıdırali (Kıdırali) üstlendi.
Türk Akademisi Başkanı Darhan Hıdırali: “Türk dünyasına ilişkin bügüne kadar yapılan akademik çalışmaların genellikle dil konusuyla sınırlı kaldığı, bunun da ortak tarih araştırmalarının yapılmasının ihmal edilmesine yol açtığı, Avrasya’da önemli devletler kuran Türklerin tarihinin eksik yazıldığı, artık Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye’deki önemli tarihçiler Türk Akademisi çatısı altında ortak tarih yazımı çalışmalarını gerçekleştirecektir” demiştir.
Akademi’de, Türk Dünyası’na ilişkin tarih, arkeoloji, etnografya çalışmalarının yanı sıra, kaybolmakta olan Türk lehçelerinin korunması ve Türk diline yeni giren kelimelerin kullanılmasında ortak kurulların aktif çalışması öngörülüyor. Türk Dünyası’nın kültürel değerleri ve medeniyetiyle ilgili çalışmalar ile sosyoekonomik süreçleri izleyecek araştırma birimleri de bulunacaktır. Akademi’de yapılan çalışmalar “Global Türk” isimli uluslararası dergide yayınlanacaktır.
Türk Keneşi Eğitim Bakanlarının Bakü’de yapılan 3.Toplantısı'nda, özellikle ortak tarih, coğrafya ve Türk edebiyatı dersleri ve ders kitapları gözden geçirildi ve "Ortak Türk Tarihi” kitabının programı onaylandı. 1500'lü yıllara kadar gelen ortak tarihimizin önce seçmeli, sonra zorunlu okutulması şeklinde ilke kararı alındı. (29/06/2014 Yeniçağ)
Türk Keneşi sitesindeki 18/09/2015 tarihli haberde: “Geçtiğimiz hafta Astana’da düzenlenen Türk Keneşi 5.Zirvesi sırasında Devlet Başkanları, 15.yüzyıla kadar olan dönemi kapsayan ‘Ortak Türk Tarihi Ders Kitabı’ programının tamamlanmasını övgüyle karşılamışlardır. Zirve evvelinde gerçekleştirilen Türk Keneşi Eğitim Bakanları Toplantısında, Üye Ülkelerin dillerinde hâlihazırda mevcut basılı olan Ortak Türk Tarihi Ders Kitabı programı onaylanmıştır. Devlet Başkanları Zirve’de ayrıca Türk Akademisi’ne ve Üye Ülkelerin ilgili kurumlarına, kitap üzerinde son incelemeleri yapmaları ve müfredatlarında yer vermek üzere gereken adımları atmaları yönünde talimat vermişlerdir. Bunun yanısıra, tarih kitabının 15 ila 21.yüzyılı kapsayan dönemi içine alacak şekilde genişletilerek, benzer ortak coğrafya ve edebiyat ders kitaplarının hazırlıklarının hızlandırılması gerektiğini belirtmişlerdir.” denilmektedir.
“Türk Keneşi’ne üye ülkelerdeki ilköğretim 8.sınıf öğrencileri için hazırlanan ve 7 bölümden oluşan 15.yüzyıla kadarki dönemi anlatan ders kitabının taslağına ilişkin nihai uzmanlar toplantısı, 27 Eylül'de Kazakistan'ın başkenti Astana'daki Barış ve Uyum Sarayı'nda düzenlendi. Akademi Başkanı Darhan Kıdırali'nin başkanlığındaki toplantı, Türk Keneşi’ne üye devletler Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye’nin eğitim bakanlıklarından temsilcilerin ve tarihçilerin katılımıyla gerçekleşti. Toplantıda, "Ortak Türk Tarihi" ders kitabının taslağı değerlendirilerek, gerekli düzeltmelerin yapılmasının ardından kitabın son hali üzerinde anlaşma sağlandı. (18/09/2015 Türk Keneşi sitesi)
Kıdırali, yaptığı konuşmada, hazırlıklarına iki yıl önce başlanan ders kitabının oluşturulmasında Türk Keneşi'ne üye ülkelerin ilgili bakanlıklarının destek verdiğini kaydetti. Kıdırali, kitap taslağının son hali üzerinde çalışmaların 3 gün sürdüğünü belirttiği açıklamasına, “Burada ortak karar aldık. Türk Keneşi ile TWESCO’nun ortak çalışması olarak kitabı Türk Keneşi'ne üye devletlerin cumhurbaşkanlıklarına ve eğitim bakanlıkları sunacağız." şeklinde devam etti. Kıdırali, kitabın pilot proje olarak Nazarbayev Entelektüel Okulu'nda okutulmaya başlandığını duyurarak, “Çocuklarımızın ortak tarih bilincinde büyümeleri ve tarihimizi hep birlikte okuyabilmemiz için güzel bir proje tamamlandı.” ifadelerini kullandı.
Toplantıya Genel Sekreter Yardımcısı Dr.Ömer Kocaman başkanlığındaki Türk Konseyi heyeti de katıldı. Kocaman: “Gençlerin kendi tarihini doğru şekilde öğrenmesinin önemli olduğunu vurgulayarak, projenin gençlerin ortak tarih bilincinde bir araya geleceğine inandıkları bir uygulama olduğunu belirtmiş ve bugün ortak Türk Tarihi yazıyoruz, bir sonraki çalışmamız ortak coğrafya olacak, daha sonra ortak edebiyatlar yazılacak” şeklinde konuşmuştur.
Uluslararası Türk Akademisi himayesinde Astana’da düzenlenen ‘15.yüzyıla kadar Ortak Türk Tarihi Ders Kitabı Taslağı Uzmanlar Nihai Toplantısı’ 27 Eylül 2017 tarihinde gerçekleştirilen basın toplantısı ile sona ermiştir.
Ortak Türk Tarihi Kitabında şu bölümlerin yer aldığı belirtilmektedir: 1- Dünya tarihi çerçevesinde Türk Dünyası, 2- Hun İmparatorluğu ve onu müteakip Türk hanedanları, 3- Türk Kağanlıkları, 4- İlk Türk-İslam devletleri: Karahanlılar ve İdil-Bulgar Devleti, 5- Orta Çağ Türk Devletleri, 6- Türk-Moğol imparatorlukları, 7- Timurlular devleti, 8- Güney ve Ön Asya’daki Türk hanedanları, 9- Osmanlı İmparatorluğu, 10- Türk Dünyasının manevi ve kültürel ortak mirasları.
“Ortak Türk Tarihi Dersi” üzerinde yapılan çalışmaların kronolojisini sunmaya çalıştım. Kutlu olmasını diliyorum.