Deprem sırasında ve sonrasında neler yapılmalı, deprem çantasında neler olmalı?
İzmir'in Seferihisar ilçesinin açıklarında Ege Denizi'nde meydana gelen 6,6 büyüklüğündeki deprem, deprem gerçeğini bir kez daha Türkiye'nin gündemine taşıdı.
Afet ve Acil Durum Başkanlığı (AFAD), depremin moment büyüklüğünün (Mw) 6,6, derinliğinin de 17 kilometre olduğunu duyurdu.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi de Richter ölçeğine göre depremin büyüklüğünü 6,8 olarak açıkladı.
Deprem, Seferihisar’ın yanı sıra kent merkezi ve çevre ilçelerde yoğun olarak hissedildi. İzmir’de bazı binaların yıkıldığı, çok sayıda binada da hasar oluştuğu belirtildi. Deprem konusu da bir kez daha Türkiye'nin gündemine oturdu.
DEPREM ANINDA NELER YAPILMALI?
Uzmanlar, deprem anında genel davranış biçimini "Yat/Çök-Korun/Kapan-Tutun" hareketinin oluşturduğunu söylüyor.
Arama Kurtarma Derneği'nin (AKUT) hazırladığı Deprem Eğitim El Kitabına göre, özellikle büyük depremlerde ayakta durmak mümkün olmadığından yapılması gereken ilk şeyin emniyetli bir yere yatmak ya da çökmek olması gerekiyor.
Güvenli yerlere örnek olarak, içinde bulunulan binanın çökmesi durumunda kişiye oksijen alabileceği az da olsa bir yaşam alanı yaratabilecek, kanepe, sağlam masa, yatak, çamaşır makinesi gibi üstüne bir şey çökse bile yer hizasıyla sıfırlanmayacak eşyaların hemen yanı başı gösteriliyor.
AKUT, "Yat/Çök-Korun/Kapan-Tutun" hareketini şöyle anlatıyor:
Yat: Yere yüzüstü yatma, ya da yan yatarak bacakları karına çekme (cenin) şeklindedir.
Çök: Özellikle masa altı gibi yerlerin tercih edildiği hallerde uygulanır. İki diz üzerine çökülerek vücut öne eğilir.
Korun/Kapan: Deprem sırasında çevremizden üzerimize düşecek ya da devrilecek cisimlere karşı kendimizi koruma durumunu ifade eder.
Korun: Özellikle baş bölgesinin korunması birinci önceliktir, yastık ya da başka bir cisimle başı 'korumak' gibi.
Kapan: Başımızı kollarımızın arasına alarak 'kapanmak'.
Tutun: Deprem sırasında salınan koltuk ve oturma grubu gibi ağır ve büyük cisimlere tutunarak onlarla beraber sallanabilir ve sizi ezmelerine engel olursunuz."
Deprem sırasında kapı eşikleri durulmaması gereken tehlikeli yerler arasında bulunuyor. Ayrıca, balkon, merdiven boşluğu ve asansörlerin de deprem sırasında kesinlikle kullanılmaması gerekiyor.
Dolap, gardırop ve büfe gibi devrildiğinde yaralanmalara yol açabilecek büyük eşyaların da duvara sabitlenmesi uzmanlar tarafından yapılan bir başka öneri.
DEPREM SONRASINDA NELER YAPILMALI?
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Afetlere Hazırlık Yılı projesi kapsamında depremle ilgili de bir dizi video hazırladı.
AFAD'ın hazırladığı deprem sonrasında yapılması gerekenler videosunda şunlar sıralanıyor:
* "Çevreniz ve kendi emniyetinizden emin olduktan sonra binayı terk edin.
* Elektrik, gaz ve su vanalarını kapatın, soba ve ısıtıcıları söndürün.
* Afet ve acil durum çantanızı alarak toplanma alanına gidin.
* Deprem sonrası yardıma ihtiyaç duyabilecek bebek, çocuk, yaşlı, engelli ve hamilelere destek olmaya çalışın."
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi'nin hazırladığı kitapçıkta da tsunami riski olması halinde, denize doğru değil, yüksek yerlere kaçılması gerektiği uyarısı yapılıyor.
DEPREM ÇANTASINDA NELER OLMALI?
Uzmanlar ve afet konusunda çalışmalar yapan kuruluşlar, bireylere temel ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri malzemeleri içeren bir çanta veya set hazırlamalarını tavsiye ediyor.
Özellikle 1999 depreminden sonra uzmanların yaptığı uyarıların ardından birçok kişi "deprem çantası" hazırlamıştı.
AKUT'un el kitabında "Acil Durum Seti - 72 Saatlik Yeterlilik Seti" olarak adlandırılan deprem çantasında olması önerilen malzemeler şunlar:
Gıda
Yüksek kalorili, vitamin ve karbonhidrat içeren, su kaybını önleyen ve dayanıklı (çabuk bozulmayan) gıdalar (Konserve, kuru meyveler, tahin–pekmez, meyve suyu, vb.).
Önemli belge fotokopileri
* Kimlik kartları (nüfus cüzdanı, ehliyet vb.)
* Tapu, sigorta, ruhsat belgeleri
* Zorunlu Deprem Poliçesi
* Diplomalar
* Pasaport, banka cüzdanı vb.
* Diğer (evcil hayvan sağlık karnesi, vb.)
Giyecekler
* İç çamaşırı
* Çorap
* Yağmurluk
* İklime uygun giysiler
Su
Her bir aile üyesi düşünülerek yeterli içme suyu alınmalı.
Hijyen malzemeler
* Sabun ve Dezenfektanlar
* Diş fırçası ve macunu
* Islak mendil
* Tuvalet kâğıdı
* Hijyenik ped
Diğer malzemeler
* İlk yardım çantası
* Uyku tulumu veya battaniye
* Çakı, düdük, küçük makas
* Kâğıt, kalem
* Pilli radyo, el feneri ve yedek piller (dayanıklı/uzun ömürlü pil seçilmeli)
Hazırlanan bu çantanın evde yaşayan herkesin kolay ulaşabileceği bir yerde tutulması gerekiyor.