LGS'ye 4 gün kala uzmanlardan öneriler
LGS için artık adayların önünde sadece dört gün var. Uzmanların, LGS’ye hazırlanan 8'inci sınıf öğrencileriyle, anne babalarına; son günlerde, sınavdan bir gün önce ve sınav gününde yapmaları gerekenlerle ilgili bazı önerileri var:“Hata yapmaktan korkmayın, soru sayısına odaklanmayın, kolay sorulara dikkat edin. Kaygınızı çocuğunuza yansıtmayın, onu diğerleriyle kıyaslamayın, rahatlatıcı konuşmalar yapın.”
Liselere Giriş Sınavı'na (LGS) günler kala hem öğrencilere hem de ebeveynlere görevler düşüyor. Öğrenciler, konu tekrarı yaparak ve Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) deneme sınavlarını çözerek bu süreci doğru değerlendirebilirler. Anne ve babalar da onlara huzurlu, sakin ve gerginlikten uzak bir ev ortamı hazırlayarak destek olabilirler. Üsküdar SEV Ortaokulu, İTÜ ETA Vakfı Doğa Koleji, İstek Okulları, Erkan Ulu Okulları, Nesibe Aydın Okulları, Uğur Okulları, Yaşar Üniversitesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi uzmanlarından hem öğrenciler hem de anne babalar için son derece dikkat çekici öneriler geldi. Sınav öncesi son günler ve sınav gününe ilişkin öneriler şöyle sıralanıyor:
SINAVA PSİKOLOJİK HAZIRLIKTA NELER YAPMALIYIZ?
Uğur Okulları Psikolojik Danışmanlık Rehberlik ve AR-GE’den Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Barış Sezgin, sınav öncesi ve sonrası için neler yapılması gerektiğini şöyle anlattı:
Sınavın özelliklerini iyi öğrenin: Nasıl bir sınava hazırlandığınızı öğrenin. Sınavda çıkan soru yapılarından, puanlamaya, sınavla ilgili süreçten tercihlere kadar neler yapmanız gerektiğini bilmeniz halinde daha bilinçli olursunuz.
Hedeflerinizi belirleyin: Hedefleriniz olmalı, nereye gideceğinizi bilmelisiniz. Bu konu üzerinde durmalı düşünmeli ve hayatınızın devamında neler yapacağınıza karar vermeli, kontrolü ele almalısınız. İstediğiniz hayatı kurmaya çalışmalısınız. Karşılaştığınız ve hayatın size verdiği ile değil sizin hayattan istediğiniz ile buluşmalısınız.
Başarıya odaklanın verimli çalışın: Başarıya odaklı bir çalışma temposu oluşturmalı ve bu tempoyu kontrolünüzde tutabilmelisiniz. Verimli ve etkili öğrenme yöntemleri kullanabilmelisiniz.
Zamanınızı kontrol edin: Zamanı yönetebilmeli ve düzenli çalışmalısınız. Bu sayede hem hayattan kopmayacak, istediğiniz sosyal etkinliklere de yer verecek, hem de etkin biçimde amacınıza uygun yaşayacaksınız. Önce nelerin yapılması gerektiğine siz karar vereceksiniz.
Deneme sınavlarınızı iyi değerlendirin: Sınav sonuçlarını sağlıklı değerlendirmeli ve adım adım başarıya gidecek stratejiler belirlemelisiniz. Bu konularda çözümde güçlük çektiğinizde uygun kişilerden yardım istemelisiniz.
Deneyimlerden yararlanın, danışın: Sizin durumunuzun benzeri başkalarınca geçmişte yaşanmıştır, şu anda yaşanıyordur. Yani karşılaştığınız durumla ilgili yalnız değilsiniz. En iyi öğrenme yollarından bir de modelleme ve başkalarının deneyimlerinden yararlanmadır.
SINAV PSİKOLOJİSİ
Öğrencilik hayatımız boyunca defalarca sınava gireriz. Bunlardan belki de en önemlileri LGS ve YKS. Sınav nedeniyle yaşanılan kaygı, stres ve çaresizlik gibi olumsuz duygular ergenlik çağındaki gençlerimizde farklı tepkilere yol açıyor. LGS’ye ve YKS’ye çok az bir süre kaldı. Tabii bu durum sınava ilişkin yaşanılan duyguların daha da yoğunlaşması demek anlamına geliyor. Öğrenci ve ailesi tarafından sınava yüklenen anlamlar, sınavla ilgili zihinde oluşturulan imaj, sınav sonrası duruma ilişkin atıflar ve sınav sonrası elde edilecek kazanımlara verilen önem öğrencinin sınavla ilgili ne hissedeceği üzerinde belirleyici olur. Bunlar tabii ki sınav kaygısına yol açar. Aslında belli bir düzeydeki kaygı yararlıdır. Çünkü duyu organlarının çalışması hızlanır, algı hızı artar, hızlı ve doğru kararlar vermeyi sağlar, öğrenilmiş bilgiler daha hızlı hatırlanır, Tepkiler hızlı ve genellikle doğru olur. Ancak kaygının dozu oldukça önemlidir. Bunların tam tersi sonuçlara sebep oluyorsa o zaman kaygıyla başa çıkma yöntemlerinin devreye sokulması gerekir.
Herkes sınav kaygısı yaşar. Ama herkesin yaşadığı kaygı seviyesi farklıdır. Mükemmel olmayı isteyen, aşırı rekabetçi olan, başarısız olmaktan korkan, gerçekmiş gibi görünen olumsuz düşünceleri olan, beklentileri karşılamak zorunda hisseden, ders çalışma alışkanlıklarının farkında olmayan, zamanını iyi yönetemeyen, erteleme alışkanlığı olan ve başkalarıyla kendini kıyaslayan kişilerin kaygı yaşama ihtimali daha yüksektir. Düşüncelerimiz bizim ne hissedeceğimiz üzerinde etkilidir. Mesela yağmurlu bir günde dışarı çıkamadığınız ve yapmak istediğiniz şeyleri yapamadığınız için gününüzün çok kötü geçtiğini düşünürseniz mutsuz olursunuz. Ama yağmur nedeniyle evdeyim ve ne zamandır evde yapmak istediğim işler için bu iyi bir fırsat diye düşünürseniz kendini keyifli ve şanslı hissedersiniz. Amacımıza hizmet etmeyen düşünceleri zihnimizden atmalıyız. Bu düşünce işimize yarıyor mu yaramıyor mu karşılaştırması yaparak olumlu olanları tutmalıyız. Öğrenciler kendilerine şunları sorabilir:
- Bu süreçte aklından şu sorular geçti mi hiç?
- Okulda yüz yüze eğitimden uzak kaldım, sınavıma nasıl yansıyacak?
- Evde verimli çalışabildim mi?
- Sınav kapsamındaki sorular konusunda ne kadar hazırım?
- Kalan zamanı nasıl değerlendirmeliyim?
- Sınavda başarılı olamazsam ne olur?”
Eğer öğrencilerimiz, sınavlara bir plan ve program dahilinde hazırlandıysa, çalışmalarını ertelemediyse, zamanı verimli kullandıysa, beklentilerini gerçekçi tuttuysa, olumsuz duygu, düşünce ve davranışlardan kurtulduysa başarılı olmamaları için bir sebep yok. Sınavı bir son değil de yeni bir başlangıç olarak görmeliler.
DÜŞÜNCELERİ TEMİZLEMEK İÇİN TEKNİKLER
Amacına hizmet etmeyen, bizi yavaşlatan ve engel olan düşünceleri ayıklama ve temizlemek için yararlanabileceğimiz birçok farklı teknik bulunuyor. Bunlar:
Düşünceleri durdurma tekniği: Sınav kaygı olumsuz düşünceleri ortaya çıkarabilir. Örneğin “Hiçbir şey yapamayacağım” gibi. Bu düşünceler başladığında kendinize 'dur' deyin ve bu düşüncelerin devam etmesine izin vermeyin. Trafikte araçlar kırmızı ışıkta nasıl duruyorsa siz de bu tarz düşüncelere kırmızı ışık yakın ve onları durdurun.
İç diyaloğu kurma ve kendi kendine telkin etme tekniği: Kendi iç diyaloğumuzun sınav üzerinde etkisi büyüktür. İç diyaloğunuz da olumsuz mesajlar yerine olumlu mesajların hâkim olmasına çabalayın. Örneğin; “Sınavdayım ve kaygılıyım, böyle düşünmem çok doğal çünkü yaptığım şeyi önemsiyorum. Elimden gelenin en iyisini yapacağım. Çünkü buna hazırım. Daha önce de sınavlara girdim ve sınavlar konusunda tecrübeliyim. Deneme sınavları benim için bu konuda yol gösterici oldu. Neler yapabileceğimi biliyorum. Başarabilirim çünkü yeterince çalıştım sınav benim için iyi geçecek” gibi cümlelerle kendimizi motive edebiliriz.
Dikkatini başka noktalara odaklama tekniği: Kaygınız arttığında etrafınıza bakın ve dikkatinizi ortamdaki başka noktalara yönlendirin, birkaç saniye bunlarla ilgilenin ve sınava tekrar dönün çalışın. Örneğin “Sınıfta kaç kişi gözlük takıyor?” “Duvarlar ne renk?“ “Sınıfta dolap var mı?” gibi…
Köprü objeler kullanma tekniği: Kaygı arttığında, sevdiğiniz kişileri, mutlu olduğunuz ortamları, evcil hayvanınızı veya arkadaşlarınızla geçirdiğiniz bir anı düşünün. Bu tarz düşünceler kaygıyı azaltmanıza oldukça yardımcıdır.
Güvenli yer tekniği: Kendinizi en huzurlu en mutlu hissettiğiniz bir yeri ya da bir ortamı hayal edin. “Bu yer neresi? Nasıl bir ortam? Mutlu olduğunuz anda neler oluyor?, Kimler var? Hangi renkleri görüyorsunuz? Ortam aydınlık mı loş bir ışık mı var? Ortamın sıcaklığı nasıl? Hissetmeye çalışın. Etrafınızda neler var? Onlara bakın. Kafanızı yukarı kaldırdığınızda ne görüyorsunuz? Aşağı baktığınızda neler görüyorsunuz?” kaygılandığınız her an için güvenli yerinizin hayal ederek başa çıkabilirsiniz.
Gevşeme egzersizi: Fiziksel olarak rahatlamak kaygının azalmasında oldukça etkili. Kaygı nedeniyle görülen fiziksel belirtiler zaten vücutta normal zamanda yaşanan tepkilerdir. Ancak dozları farklıdır. Bu nedenle bu belirtileri düzenlemek, normale döndürmek önemlidir. Bunun için en etkili yöntem nefesinize odaklanmak ve düzenlemektir. Nefes egzersizleriyle ilgili olarak okul psikolojik danışmanlarınızdan yardım isteyebilirsiniz.
SINAV ANI İÇİN ÖNERİLER
Sınava gireceklere ilk tavsiyem “Önce genel bir bakışla sınavı bütününü görün”, sınava başlamadan önce soru kitapçığına genel olarak göz gezdirin olur. Adayların kafasında “Hangi bölümden başlasam” diye bir soru varsa, sınavlara en iyi oldukları alandan başlamaları zaten sınav stratejilerini belirginleşecektir.
Deneme sınavları, adaylar en iyi olduğu alanları anlamaları, stratejileri oluşturmak ve geliştirmek adına en uygun yer. Sınavda zaman sorunu yaşamamak için adaylar her deneme sınavında kendilerine özgü zaman kullanımı stratejisi geliştirebilirler. Ayrıca şu unutulmamalı “Sorular hep zor değildir, başarmak için gerekli sorulara ulaşmayı” strateji olarak benimsenmeli… Adaylar her testte bilgi düzeylerinin altında ve üstünde sorular bulunabileceğini, testin genelini standart bilgi birikimi ve yorum gücü ile çözülebilecek sorular oluşturduğunu akıllarının bir köşesinden tutmalılar.
SINAV HEYECANINI KONTROL ALTINA ALMA
Öncelikle sınava ısınma sürecinde sınav hakkında karar verilmemeli. Belki kitapçıkta ilk sorular zor gelebilir. Sınav başladığında heyecandan ilk soruya takılı kalıp defalarca okumak yerine hızlı bir taramayla en kolay sorularla ısınma ve kendine güven sağlanabilir. Eğer okuyorum ama anlamıyorum deniliyorsa aday ya o konuyu bilmiyordur ya da odaklanma sıkıntısı yaşıyordur. Soruları ilk okumada anlamaya çalışmak önemli. Anlama kapasitesini geliştirmek için ise konu bilgileri tekrarlayarak kalıcı hale getirilebilir. Öncelikle adaylar şunu unutmamalı “Her soruyu çözemeyebilirler, ama çözebilecekleri yeterli sayıda soruya ulaşabilirler.” O nedenle gereksiz ayrıntılarda boğulmadan sadece soruda ne isteniyorsa onun üzerinde yoğunlaşmak lazım. İyi bir zamanlama ile sınavı en az bir kez turlayabilirler.
TURLAMA TEKNİĞİ NEDİR?
Adayların yapamadıkları soruları çok fazla kitlenip zaman kaybetmeden, bu soruları işaretleyip, ikinci kez gözden geçirmek üzere sonraya bırakmasına biz turlama diyoruz. Dilimin ucunda bir türlü hatırlayamıyorum dediğinde ya da önceden bilindiği halde sınav esnasında hatırlanamayan yanıtlarda, sakin kalınırsa mutlaka sonradan hatırlanılacaktır.
- Anahtar sözcüklerin altını çizerek işinizi kolaylaştırabilirsiniz.
- İki seçenek birbirine çok benziyorsa, büyük bir ihtimalle ikisi de doğru cevap olmayabilir. Diğer seçenekleri iyi okuyarak aradaki ayrıntıyı yakalamalısınız.
- Yanlış olduğundan emin olmadıkça ilk tahminde bulunduğunuz yanıtı değiştirmeyin.
- Eğer seçeneklerde hepsi, her zaman, hiçbiri gibi genellemeler varsa bu seçeneklerin yanlış olma ihtimalinin de yüksek olabileceğini düşünebilirsiniz.
- Seçeneklerde bazen, çoğunlukla, bazıları gibi ifadeler geçiyorsa bu seçeneklerin doğru olma ihtimalinin yüksek olduğunu düşünebilirsiniz.
- Soru dağılımı içinde çok kolay ve 'bu da olur mu' denilecek türde sorular da olabilir. Bunları da aynı önem düzeyiyle çözün.
- Belirli periyotlarla derin nefes alarak, birkaç saniye tutup ve yavaş yavaş verin, beyninize daha çok oksijen yollayın.
- Sınavda dikkatiniz dağıldığında soruyu tekrar okumak yerine 10-15 saniye dinlendikten sonra tekrar bakın.
- Soruyu çözerken kendinize özgü bir işaretleme sistemi kullanabilirsiniz, örneğin yanlış seçeneklerin başına özel bir işaret, doğru yanıtlar için başka, daha sonra bakmak istediğiniz sorunun başına başka bir işaret gibi…
- Soruyu çözerken, kendi yorumlarınızı katmadan, soruyu hazırlayan kişinin nasıl düşünmüş olabileceğine yoğunlaşın. Sorunun sınırları içerisinde elbette yorumlayabilirsiniz.
- Derslere ve duruma göre önce soru kökünü okuyun, sonra verilen verileri, sonra da seçenekleri...
Olumsuz soru köklerindeki olumsuz sözcüklerin 'değildir, olamaz' altının çizili olduğunu göreceksiniz bu durumu göz ardı etmemeniz gerektiğini unutmayın.
- Sınav hazırlık sürecinde kaygılı konuşmalar bulaşıcıdır ve gerginlik yaratabilir. Olumlu yaklaşımlar sergileyen insanlarla birlikte olmaya çalışarak kendiniz de olumlu düşünen biri olmalısınız. Negatif bakış açılarının insanları olumsuz etkilediğini, insanın psikolojisini bozduğunu dikkate alın.
- Değişik kaynakları kullanarak çalışın, tek bir kaynağa bağlı kalmadan, farklı bakış açılarını geliştirecek ve alternatifli düşünmenizi sağlayacak materyaller kullanın.
- Bir soruya verebileceğiniz zamanı belirleyin. Konuyla ilgili bol miktarda alıştırma yapın. Gereksiz yere bir soru üzerinde inatlaşmadan, sonraki sorulara bakın. Bazı sorulara belki bir buçuk dakika, bazı sorulara otuz saniye zaman ayırabileceksiniz.
- Olumsuz bir ifadeyi olumlu olarak okumak soruyu veya cevabı hatalı düşünmenize neden olabilir. İnsan psikolojisi soru içindeki ifadeleri olumlu yönde algılamaya eğilimlidir. Bu nedenle soru formlarında altı çizili veya kalın yazı karakterli ifadeleri daha dikkatli okuyun.
- Seçeneklerden sorunun çözümüne gitmek çoktan seçmeli sınavlarda diğer bir alternatif olabilir. Yüzde yüz emin olmadığınız bazı sorularda seçenekleri eleyerek doğru cevaba yaklaşabilirsiniz. Ancak bunu bilgiye dayalı olarak yapmalısınız.
- Her derse ait test içeriği o dersin özelliklerini taşır. Bu nedenle her ders için aynı test çözme mantığını kullanmak yanlış olabilir. Her ders için uygun test çözme mantığı geliştirmek için ilgili öğretmenlerden yardım almalısınız.
PEKİ SINAV GEÇTİ ŞİMDİ NE OLACAK?
Sınavınız iyi veya kötü geçsin, sınavdan sonra kendinizi mutlaka ödüllendirin. Çünkü sonuç ne olursa olsun emek harcadınız. Öncelikle kendinizi tebrik edin. Kendinize sevdiğiniz bir şeyler alın, keyif aldığınız bir şeyler yapın. Bunun bir son olmadığını ve bir başlangıç olduğunu kendinize sürekli hatırlatın. Hemen alternatifler üretin. Unutmayın nerede olduğunuz kadar, sizin nasıl biri olduğunuz da çok önemlidir. Kendiniz için en uygun ve doğru hedefler koyma ve yola devam etme vakti.
TERCİH YAPILIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Sınava hazırlığın önemli bir aşaması da tercihler. Sınavda dört yanlış bir doğruyu götürürken, tercihlerde tek yanlış karar yaşamın istemediğimiz bir yöne yolculuk anlamına gelebiliyor. Tercih etmek, kararınızı bir şeyden yana koymak anlamına gelir. Elbette bir karar vermek durumundaysak kararımızın doğruluğu bizim için çok önemli olmalı. İnsanlar küçük büyük birçok kararlar vererek yaşamlarına yön verir. LGS ve YKS sonrası tercih de büyük bir karar. Neden mi? Çünkü sonrasında yaşayacağınız her şey vereceğiniz karara göre biçimlenecektir. Bu nedenle sadece bölümlerin kodlanması ve bir sıralama yaklaşımı yerine, şimdiden hedefleriniz ve tercihleriniz üzerinde düşünmelisiniz. Sınav sonucunun sizi sürükleyeceği yere gitmek yerine siz sınavınızın sonucunu gitmek istediğiniz yere göre biçimlendirmelisiniz. Başarılı bir sınav sonucu kadar onu doğru biçimlendirmek de önemli. Bu durum biraz da elinize geçen önemli bir miktar parayı nasıl değerlendireceğinize karar vermeye benzer. Yanlış seçimler boşuna yaşanmış yıllara, bazen de ısrarla devam eden yanlışlar da mutsuz ve başarısız mesleki yaşamlara, yol açabilir. Sınavda dört yanlış bir doğruyu götürürken, tercihlerde tek yanlış karar yaşamın doğru ve istenilen hedefe, ya da istemediğimiz bir yöne yolculuk anlamına gelebilir.
ÖNCELİK MESLEK HEDEFLERİ
Geleceğimize doğru yön verebilmesi için işin bir psikolojik hazırlık boyutuna bir de teknik boyutuna bakmalısınız. Psikolojik boyutu 'ne olacağınıza' aslında 'yaşamınızla ne yapmak istediğinize', hayatınızın bundan sonraki aşamasını nasıl geçirmek istediğinize doğru karar vermenizdir. Teknik yanı ise bunu listenize aktarırken dikkat edeceğiniz noktaların bilinmesidir. Doğru bir tercih listesi oluşturabilmek için öncelikle mesleki hedeflerinizi belirlemeniz gerekir. Mutlu ve başarılı bir meslek yaşamı geçirmek istiyorsanız ne tür meslekleri sevdiğinizi, önceliklerinizi, alternatiflerinizi araştırmalısınız. Sahip olduğunuz ilgi, yetenek, beceriler ve kişiliğiniz ile seçmeyi düşündüğünüz mesleklerin gerektirdiklerini karşılaştırmalısınız. Tercih etmeyi düşündüğünüz mesleğin iş bulma olanaklarını, toplumsal statüsünü, kazancını ve çalışma ortamını araştırarak bunların sizin beklentilerinize uygunluğunu belirlemelisiniz. ÖSYM tarafından yayımlanın 'Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu'nu dikkatle incelemelisiniz. Vakıf üniversitelerini tercih ederken burslu, burssuz gibi özel koşullarını göz önünde bulundurmalısınız. ÖSYM tarafından açıklanan sınav sonuç belgesini dikkatle incelemelisiniz. Bu verilerden hangilerini dikkate alacağınızı öğrenmelisiniz. Elde ettiğiniz yerleştirme puanlarınızı ve başarı sıranızı iyice inceleyerek, tercih edeceğiniz yükseköğretim programlarının koşullarıyla karşılaştırmalısınız. Tercih edeceğiniz yükseköğretim programının adaylarda aradığı özel koşulları ve açıklamaları dikkatle okumalısınız. Tercih yaparken hem istek hem de puan sırasına uygun olmasına dikkat edin. Örneğin 4’üncü tercihi kazanıp 'Keşke 6'ncı tercihimi kazansaydım' denmeyecek şekilde bir sıralama oluşturulmalı. Farklı puan türlerinden tercih yapılacaksa, bu puan türlerinin de öğrencinin kendi isteğine uygun olarak sıralanmış yapılmış olmasına dikkat edilmeli. İlk birkaç tercihi yaparken puan kaygısı güdülmeden kişinin kendi ideallerini göz önüne alarak yapılabilir. Eğer 'Kesinlikle bir yükseköğretim programına yerleşmeliyim' deniliyorsa, yerleştirme puanlarından ve başarı sıralamasından mümkün olduğunca aşağıda tercihler yapılmasının öğrencinin şansını arttıracaktır. Öte yandan öğrenci kazansa bile kaydolmayı düşünmediği hiçbir programa tercih listenizde yer vermemeli. Çünkü bir programa yerleştirilince, kayıt yaptırılmasa da bir sonraki yıl Ortaöğretim Başarı Puanının çarpılacağı katsayıların yarı yarıya düşeceğini unutulmamalı.
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
'ANNE VE BABANIN SORGULAMASI ÇOCUKLARDA SINAV KAYGISINA YOL AÇIYOR'
Okul çağındaki gençlerin başarıları ya da performanslarının testler veya kurgulanmış sınavlar üzerinden değerlendirildiğine dikkat çeken İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü Öğretim Üyesi, Ergen ve Çocuk Psikiyatristi Prof. Dr. Işık Karakaya, bu durumun çocuklarda sınav kaygısına yol açtığını belirtti. Karakaya, şunları anlattı:
“Kaygıya neden olan birçok faktörün başında mükemmeliyetçi kişilik yapısı geliyor. Her şeyin en iyisini yapmalıyım diye çabalamanın daha fazla kaygı ve kuruntuya neden olduğu görüyoruz. Hem öğrencinin hem de çevresindeki kişilerin yüksek beklenti içinde olması, kişinin kapasitesini göz ardı etmesine sebep oluyor. Bu beklenti ile yola çıkılması kaygılanmayı da arttırıyor. Bir diğer faktör de kötü çalışma alışkanlığı. Sınava çalışmayı son günlere bırakmak, sınavla ilgili sorumlulukları yerine getirmemek, dersleri dinlememek ve öğrenmeye dair bir çaba göstermemek. Kaygıyı arttıran bir diğer etken de yeni nesil anne babaların çocuklarının sorumluluğu tek başına almalarına izin vermemeleri. Testi yarın yaparım veya ertesi gün çalışırım gibi erteleme alışkanlıkları nedeniyle, öğrencilerin sorumlulukları altından kalkılamaz bir hal alıyor. Bu da daha fazla kaygı olarak karşılarına çıkabiliyor. Eğitim sisteminin yoğunluğu ve sınav yaklaştıkça kesin başarısız olurum söyleminin yerleşmesi de sınav öncesi kaygıyı pekiştiriyor.
KAYGININ DOZU PERFORMANSI ETKİLİYOR
Bir miktar kaygı öğrencinin performansı üzerinde faydalı. Beklenilen düzeyde kaygı duyuluyorsa, performans üzerinde olumlu bir etkisi oluyor. Örneğin, dikkatimiz artıyor. Öte yandan kaygının uyarıcı bir etkisi de var. Bir öğrenme sürecinden geçiliyorsa öğrenme gücünü de arttırıyor. Çünkü daha fazla odaklanmaya hizmet ediyor. Hatırlamayı, eskiden edinilen bilgileri daha kolay hafızaya getirmeyi ve aktarmayı kolaylaştırıyor. Ancak yönetilemeyen büyük bir sınav kaygısıyla karşı karşıya kalmanın konsantrasyon bozukluğuna neden olduğunu da biliyoruz. Böyle durumlarda karar verme güçlüğü başlıyor, unutkanlık artıyor. Bilgi kullanılamaz hale geliyor. Öğrenci, sınav halinde yaşadığı kaygı sonucu, bedenindeki değişimlere odaklanıyor. Bir öğrencinin kalbi hızlı çarptığında buna odaklanarak düşünemez hale gelebiliyor, sınavdan kopabiliyor. Aslında normal kaygının çok fazla yapıcı özelliği varken, aşırı endişeli ruh hali ortaya çıktığında öğrenci gerçek performansını sergileyemiyor. Öğrencinin odağı ve konsantrasyonu bozuluyor.
ANNE VE BABA ÇOCUĞUNU ÖDÜLLENDİRMELİ
Anne ve babalar, sınav öncesinde çocuklarına 'sınavda başarısız olmak, hayatının sonu değil' aktarımını yapmalı. Anne babalar çocuklarını oldukları gibi kabul etmeli ve kendi beklentilerini ön plana almamalı. Sınav öncesi yoğun kaygıyı yönetmeye ilişkin başta çocuklar sonra da ailelere büyük görev düşüyor. Öğrenciler sınav esnasında gelen korku ve kaygıda derin nefes alıp, 15 saniye kalemini bırakmalı. Sakinleştikten sonra tekrar sınava odaklanıp, 15 saniyelik süre içinde kendilerine iyi gelen bir anıyı düşünmeli. Sınava hazırlananlar iyi uyumalı ve iyi beslenmeli, kafeinli ve çok şekerli gıdalardan kaçınmalı. Öğrenciler özellikle hedeflerinde gerçekçi olmalı ve bu arada aileler kaygı artırıcı söylemden kaçınmalı. Çocuklarına baştan sorumluluk duygusu ve çalışma disiplini vermeli. Anne babalar çocuklarına çalış demek yerine, 'Nasıl gidiyor, sana destek olmam gereken bir konu var mı?' gibi cümlelerle yaklaşmalı. Anne ve babalar çocuklarını dinlemeli. Onlara zaman ayırmalı ve alternatif aktivitelerle onları desteklemeli. En önemlisi ise başarılı ya da başarısız olsalar da sınavdan çıkan çocuklarını kesinlikle ödüllendirmeli.”
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
LGS’YE GÜNLER KALA
Nesibe Aydın Okulları Eğitim uzmanları, öğrenci ve velilere tavsiyelerde bulundu. Pandemi döneminde eğitimlerine online olarak evde devam eden öğrencilerin, hedeflerine ulaşmaları için en önemli unsurun sınav motivasyonlarını kaybetmemeleri olduğunun altını çizen uzmanlar, öğrenci ve velilerin en çok merak ettikleri soruların yanıtlarını verdi. İşte o sorular ve yanıtları:
1) Bugünden itibaren neler yapmalıyım?
- Eksik veya yetersiz olduğun konuları tekrar etmeli, her gün bir adet LGS deneme çözmelisin.
- Akşam en geç, saat 22.30’da yatmalı, sabah da saat 07.00’de kalkmalısın.
- Her sabah kahvaltı yapmalı, öğünlerini atlamadan, sağlıklı besinler tüketmelisin.
- Her gün temiz havada yürüyüş ve fiziksel hareketler yapmalısın.
- Covid-19 nedeniyle, hijyen tedbirlerine ve sosyal mesafe kuralına uymalı, dışarı çıkarken maske takmalısın.
2) Sınavdan bir gün önce neler yapmalıyım?
- Cuma günü, çalışmayıp dinlenebilirsin.
- Beslenme alışkanlıklarının dışına çıkmamalı, dışarıda yemek yememeli, metabolizmanın tepki vermesine sebep olacak yağlı ve ağır yiyecekler tüketmemelisin.
- Gün içerisinde temiz havada ve yeşillik bir ortamda, 1 - 1.5 saat kadar yürüyüş yapmalısın.
- Sınav günü giyeceğin kıyafeti hazırlamalı, eşofman tarzı rahat ve pamuklu kıyafetler seçmelisin.
- Sınav günü yanında olması gereken nüfus cüzdanı, kalem, silgi, su, maske, küçük boy sprey dezenfektan gibi materyalleri hazırlamalı ve şeffaf bir kalem kutusunun içine yerleştirmelisin.
- Uyumadan önce sıcak bir duş almak, bünyenizi dinlendirip, gece rahat uyumanızı sağlayacaktır.
3) Sınav sabahı nasıl hazırlanmalıyım?
- Sabah 07.00’de kalkıp dengeli bir kahvaltı yapmak, hem bedenini hem de ruhunu dinç tutacaktır.
- Evden çıkmadan önce sınav esnasında yanında bulunması gereken materyalleri son kez kontrol etmeli ve mutlaka maskeni takmalısın.
- Sınava kendi okulunda gireceğini biliyorsun. En geç, saat 08.45’te sınav yerinde (okulunda) olacak şekilde, evden erken çıkmalısın.
- Bina girişinde sosyal mesafeyi koruyarak bekleyemeye özen göstermelisin.
4) Sınavda nelere dikkat etmeliyim?
- Sınav başlamadan önce, mutlaka tuvalete gitmelisin.
- Sınav giriş belgeniz sıranıza konulmuş olacak, adınıza düzenlenmiş optik form da (cevap kâğıdı) gözetmen tarafından size sınavdan önce verilecektir.
- Sınav başladığında, maskeni çıkarıp çıkarmama kararını kendin verebilirsin.
- Sık sık saate bakmak, yaşadığın stresi arttıracaktır. Sürekli zamanı kontrol etmek yerine sorulara odaklanmalısın.
- Çözemediğin soruyla inatlaşmamak ve işaret koyarak diğer soruya geçmek, zamanı iyi kullanman için en önemli kuraldır. Vaktin kalırsa dönüp tekrar o soruya bakabilirsin.
- Sınav esnasında yaşanabilecek hiçbir negatif durumun seni etkilemesine izin vermemeli ve başarının en büyük anahtarının 'öz güven' olduğunu bilmelisin. Unutma; çok çalıştın ve başaracaksın.
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
‘SORU ÇÖZÜN, RAHATLAYIN, HATA YAPMAKTAN KORKMAYIN’
Üsküdar SEV Ortaokulu Rehberlik Bölümü’nden uzmanlarının sınav öncesi ve sınav günü yapılması gerekenlerle ilgili uyarıları şöyle:
Ruh ve beden sağlığınızı koruyun: Beslenmenize ve uyku düzeninize çok dikkat edin. Okula devam ediyormuş gibi biyolojik saatinizi düzenleyin. Daha verimli bir uyku ve uykuya geçiş süreci için yatmadan en az bir saat önce ekranları kapatın.
Çalışma rutininizi bozmayın: Evinizde rahat çalışabileceğiniz bir alan belirleyin. Kendinize bir çalışma programı oluşturarak çalışın. Çalışırken ara verin.
Konu tekrarı yapın: Akademik anlamda güçlü ve geliştirilmesi gereken alanlarınızı tespit edip, konu eksikleriniz varsa mutlaka öğretmenlerinizden destek alın.
Kolaylaştırıcı yöntemler geliştirin: Kendi öğrenme biçimlerinizi gözden geçirip, en iyi nasıl öğrendiğinizi belirleyin. Soruları çözerken sizlerden tam olarak ne istendiğinden emin olun. Bilgiyi neden sonuç ilişkisi kurarak öğrenmeye çalışın.
MEB’in yayınladığı örnek soruları inceleyin: MEB’in son üç yıldır yayınladığı örnek soruların birinci dönemle ilgili olanlarını ve bu yıl yayınlanmış olan tüm soruları çözmeyi ihmal etmeyin.
Hata yapmaktan korkmayın: Yaptığınız yanlışların üzerine giderek nedenlerini tespit edin. Hatalar en etkin öğrenme yollarından biri. Aksi takdirde konuyu anlamadan sadece test çözmek ya da ısrarla aynı konudan soru çözmek, çalışmayı verimli kılmayacak.
Soru sayısına odaklanmayın: Soru sayısına odaklanmak yerine amacınıza ve ihtiyacınıza uygun sorulara yönelin. Yanlış yaptığınız soruları tekrar gözden geçirin.
Deneme sınavları yapın: Evde bol bol deneme sınavları çözün. Son bir kaç deneme sınavını LGS’nin yapılacağı saatte süreye dikkat ederek ve maske takarak çözmek, sınava duygusal olarak da hazır olmanızı sağlayacak.
Sevdiğiniz bir etkinlikle rahatlayın: Gün içinde kendinizi rahatlatmak için sevdiğiniz bir etkinliğe zaman ayırın. Sınav kaygınızla baş edebilmek için meditasyon türü nefes egzersizleri yapın.
LGS GÜNÜNDEN ÖNCE ŞUNLARA ÖZEN GÖSTERİN
Sıradan bir gün: Sınavdan önceki günü mümkün olduğunca sıradan bir günmüş gibi geçirin.
Etkinlik yapın: Dinlenebileceğiniz ve rahatlayabileceğiniz ekinlikler yapmayı tercih edin.
Online sohbet edin: Arkadaşlarınızla çevrim içi görüşmeler yapın.
Dijital detoks yapın: Sınavdan önceki gece rahat ve yeteri kadar uyumaya dikkat edin. Uykuya dalmayı güçleştirebileceği ve uyku kalitenizi etkileyebileceği için yatmadan en az bir saat önce dijital detoks yapın.
LGS GÜNÜ ŞUNLARA DİKKAT EDİN
Uyanma saatine dikkat: Uyanma saatinizi sınav saatini göz önüne alarak belirleyin.
Mutlaka kahvaltı yapın: Kahvaltıda konsantrasyonunuzu arttıracak sağlıklı gıdalar tüketmeye özen gösterin.
Rahat giysiler giyin: Kıyafet seçimine dikkat edin, rahat kıyafetler tercih edin.
Olumlu düşünün: Sınavın olumlu geçeceğini hayal edin. Olumsuz düşüncelerden uzak durun.
Paniğe gerek yok: Sınavda heyecanlandığınızı fark ettiğinizde paniğe kapılmayın. Oturuşunuzu değiştirip 2-3 saniye derin nefes alın ve göğüs kafesinin, karnın hareketlerini hissederek 5-6 saniye nefes verin.
Testlerin sırasını belirleyin: Soruları özenli bir şekilde okuyup sürenizi verimli kullanın. Sorularda tam olarak ne istendiğine odaklanın. Sınavın başında hangi testleri hangi sırayla çözeceğinizi belirleyin.
Kolay soruları önemseyin: Zor veya kolay soru ayrımı yapmayın. Kolay sorularda da dikkat hatalarının yapılabildiğini unutmayın. Sınavda dikkatinizin dağıldığını hissederseniz kısa molalar verin.
ANNE VE BABALARA ÖNERİLER
- Çocuğunuz için huzurlu, sakin ve gerginlikten uzak bir ev ortamı hazırlayın.
- Çocuğunuzun uyku düzenine dikkat edin.
- Sınava hazırlık sürecini birlikte paylaşın.
- Sürekli sınavdan bahsederek kaygısını yükseltmeyin.
- Kıyaslama ve genellemeler yapmaktan kaçının.
- Hedef belirlemesine yardımcı olun.
- MEB’in sınav kılavuzunu okuyun.
LGS gününden önce:
- Çocuğunuzun dinlenebileceği ve rahatlayabileceği aktiviteleri yapmasına destek olun.
- Çok geç saatte uyumaması ve az uyku ile sınav gününe başlamaması için uyku düzenine dikkat edin.
- Bu sınava onunla birlikte pek çok arkadaşının gireceğini ve pek çoğunun benzer duygular yaşadığını hatırlatın.
LGS gününde:
- Çocuğunuzun besleyici, enerji veren bir kahvaltı yapmasını sağlayın. Alışık olmadığı, midesini rahatsız edebilecek, alerji yapabilecek yiyecekler vermeyin.
- Onu rahatlatacak konuşmalar yapın, konuşmak istemezse üstüne gitmeyin.
- Sınav için gerekli belgeleri ve malzemeleri yanınıza aldığınızdan emin olun.
- Trafiği göz önünde bulundurarak sınav saatinden en az 30 dakika kadar önce okulda olacak şekilde yola çıkın.
- Eğer siz kaygılı olduğunuzu düşünüyorsanız, bu kaygınızı çocuğunuza yansıtmayın.
- Çocuğun ilgilerini, yeteneklerini, potansiyelini göz önünde bulundurarak yönlendirmeler yapın. Kapasitesinin üzerinde bir başarı beklentisi, onun sağlıklı ve mutlu bir birey olarak yetişmesine olumsuz etkide bulunacaktır.
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
BİR AÇIKLAMA DA İTÜ ETA VAKFI DOĞA KOLEJİ'NDEN: ÖĞRENCİ SÜREÇLE İLGİLİ BİLGİLENDİRİLMELİ
LGS'ye sayılı günler kala bir açıklama da İTÜ ETA Vakfı Doğa Koleji Rehberlik Bölümünden geldi. İTÜ ETA Vakfı Doğa Koleji Ortaokul Rehberlik Bölüm Başkanı Gülşen Arslan, son hafta öğrencilerin kendilerini eksik hissettikleri konularda tekrarlar ve soru çözümlerine devam edebileceklerini belirtti. Arslan, dikkat edilmesi gerekenleri şu şekilde sıraladı:
“Öğrencilere ebeveynlerinden ayrıldıktan sonra karşılaşacakları süreçler hakkında bilgi verilmesi, onları rahatlatacak ve motivasyonlarının yüksek kalmasını sağlayacaktır. Öğrenciler kendi okullarında sınava girecekleri için, uzun süredir görmedikleri arkadaşlarını gördüklerinde motive olup heyecanlanarak sarılmak ve kucaklaşmak isteyebilir. Bu nedenle onlara, sosyal mesafelerini nasıl korumaları gerektiği ve doğru maske kullanımı konusunda bilgi verilmeli.
BEDENSEL AKTİVİTELERE DİKKAT
Sınava günler kala öğrenciler sakatlanmalara yol açabilecek aktivitelerden kaçınmalı. Ayrıca hasta olmalarına sebep olabilecek etkinliklerden ve ortamlardan uzak durmalılar.
AĞIR YİYECEKLERDEN KAÇININ
Öğrencilerin son hafta, beslenmelerine daha çok dikkat etmesi gerekiyor. Daha önce hiç yenmeyen bir yiyecek, sınav haftası alerjik bir reaksiyona sebep olabileceği düşünülerek denenmemeli. Herhangi bir zehirlenmeye sebep olmaması için yenilen tüm gıdaların son kullanma tarihlerindeki hassasiyet arttırılmalı. Öğrencilerin bünyesine ağır gelecek yağlı yemeklerden kaçınılmalı. Sınav sabahı, öğrencinin sindirim sistemini yormayacak gıdalardan oluşan bir kahvaltı enerjisini arttıracaktır. Kıyafet seçiminde ise rahat, vücut ölçülerine göre ve hava şartlarına uygun olmasına dikkat edilmeli.
MOTİVE EDERKEN ABARTIYA KAÇMAYIN
Öğrenciler için motivasyon sınav başarılarında önemli bir etken. Bu sebeple öğrencilerin motivasyonunu olumsuz etkileyecek her türlü duruma karşı hazırlıklı olunmalı. Ebeveynlerden ve aile üyelerinden gelecek olan başarı dileklerinde öğrencinin kaygısını arttıracak ifadelerden, kıyaslamalardan kaçınılmalı. Öğrencilere, önemli olanın sınavın sonucu değil, tüm bu süre boyunca gösterdiği emek ve çaba olduğu belirtilmeli. Ayrıca elinden geleni yaptığı için kendilerine güvenmeleri ve inanmaları gerektiğinin vurgulanması etkili olacaktır. Bunun yanı sıra öğrencilerin sınav gününe farklı bir anlam yükleyip kaygısının arttırılmaması için ev içindeki davranışların abartılmaması gerekiyor. Sınav gününe kadar, daha önce nasıl davranılıyorsa aynı şekilde davranılmalı.
SINAVDAN ÖNCEKİ GÜN KİTAP OKUYABİLİR
Sınavdan bir gün önce öğrencilerin, ders çalışmak yerine kendilerini hem bedensel hem de mental olarak sınava hazırlaması daha etkili olacaktır; fakat eğer son gün ders çalışmak öğrenciye kendini iyi hissettirecekse uzun saatler olmamak koşuluyla çalışabilir. Sınavdan önceki günü kitap okuyarak, sevdiği bir aktiviteyi yaparak geçirmesi faydalı olacaktır.
GÜVEN DUYGUSU HİSSETMELİ
Sınav sabahı çok erken ya da çok geç uyanılmamalı. Bir önceki akşam, sınava giderken götürmesi gereken tüm materyalleri şeffaf bir dosya içinde hazırlaması, o sabah öğrencinin eşyalarını bir araya getirmek için koşturup panik yapmamasını sağlayacak ve zaman kazandıracaktır. Sınavdan önceki gece uyku problemleri yaşayacağı öngörülen öğrenciler, uyku öncesi daha rahatlatıcı ve sakinleştirici etkinlikler yapabilir. Uykuya dalmayı güçlendirecek yiyecek ve içeceklerden kaçınılmalı. Kaygıları artan çocukların duyguları önemsizleştirilmemeli, anlaşılmaya çalışılmalı. Öğrencinin kaygısını azaltacak en önemli etken ailesinden alacağı güven duygusudur.
GEÇ KALMA RİSKİ KAYGIYI ARTTIRIYOR
Evden çıkarken öğrenciler yanlarına almaları gereken tüm eşyaları aldıklarından emin olmalı. Sınava geç kalınması öğrencilerin kaygı düzeylerini arttıracağından okula ulaşımda sorun yaşanmayacak bir zaman diliminde en geç saat 09:00’da okulda olunacak şekilde evden çıkılmalı.
SINAV ARASINDA SORULAR HAKKINDA KONUŞULMAMALI
Öğrencilerin sınav arasında okul bahçesine çıkıp hava almaları, bir sonraki aşama olan sayısal oturuma hazırlık için önemli. Birbirlerinin motivasyonlarını etkilememek adına sınav aralarında sorular hakkında konuşmamaları faydalı olacaktır. Sözel oturum artık geride kaldığı için, şimdi sayısal oturuma kendilerini hazırlamalılar. Sınav başlamadan 10 dakika önce sınav salonunda olmak, öğrenciyi psikolojik olarak sınava hazırlayacağı gibi kendisine dağıtılan kitapçıkların ve cevap kağıtlarının baskı hatalarının kontrolü için de zaman kazandıracaktır.
SINAV SONRASI ISRARCI OLMAYIN
Sınavını tamamlayıp okuldan ayrılan öğrencileri ebeveynleri güler yüzle karşılamalı. Sınavı nasıl geçmiş olursa olsun öğrenciler tüm yıl boyunca emek verdikleri bir sınavdan çıkmış olacağı için olumlu cümleler duymaya ihtiyaç duyacaklar. Kendileri konuşmak isterse sınavının nasıl geçtiği hakkında konuşulmalı. Eğer sınav hakkında konuşmak istemiyorlarsa ısrarcı olunmamalı.”
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
LGS'YE HAZIRLANAN ÖĞRENCİLER İÇİN
İSTEK OKULARI DA KAPSAMLI BİR KILAVUZ HAZIRLADI
İSTEK Okulları PDR Ortaokul Koordinatörü Sibel Turan Pelivan, “Birçok öğrencinin kafasında “Zaman çok daraldı, sınava ne kaldı ki şurada?”, “Eksik olan konularım var, bir an önce bitirmem lazım!”, “Geçmişte çalışmadığım günlerime yanıyorum şimdi!”, “Zaman makinesi olan var mı? Geçmişe dönmek istiyorum” gibi sorular var. Panik yapmanıza gerek yok, bu sorular şu anda birçok öğrencinin kafasını meşgul ediyor. Birçok öğrencinin çalışma isteği azalabilir, asabi davranışları olabilir, dikkatini toplaması güçleşebilir, öğrendikleri birbirine karışabilir, uyku düzeni bozulabilir, iştahı kaçabilir. Panik yapmanıza gerek yok, bu durumlar son derece olağan belirtiler.
GÜNCEL KILAVUZ TEKRAR YAYINDA
MEB tarafından 3 Nisan'da yayınlanan LGS Kılavuzu, 6 Mayıs'ta güncellenerek tekrar yayınlandı. Kılavuzda yer alan bilgiler şöyle:
- 7 Haziran 2020 olan LGS tarihi 20 Haziran 2020 olarak güncellendi.
- Birinci oturum 09.30, İkinci oturum 11.30’da başlayacak.
- Öğrenciler sınavda birinci dönem konu ve kazanımlarından sorumlu olacak.
- Öğrenciler sınava kendi okullarında girecek.
- Öğrencilerin sınava girecekleri bina, salon, sıra bilgileri sınavdan en az yedi gün önce e-Okul Veli Bilgilendirme Sisteminden ilan edilecek.
- Sınav giriş belgeleri okul yönetimleri tarafından 10 Haziran'dan itibaren elektronik ortamdan alınıp mühürlenip onaylanarak sınav günü öğrencilerin sınava girecekleri salon ve sırada hazır bulundurulacak.
- Öğrenciler sınava gelirken yanlarında geçerli kimlik belgesi, kurşun kalem, silgi ve kalemtıraş bulunduracak. Kimlik belgesinde fotoğraf zorunluluğu bulunmuyor.
- Okul kantinleri açık olmayacağından isteyen öğrenciler yanlarında su, dezenfektan ve peçete getirebilecek. Ayrıca her sınıfta dezenfektan ve peçete okul yönetimi tarafından bulundurulacak.
- Sınava girecek öğrencilere okul yönetimi tarafından ücretsiz maske dağıtımı yapılacak.
- Sınav salonlarına öğrenciler maskeyle alınacak ancak sınav esnasında, isteyen öğrenciler maskelerini çıkarabilecek.
- Velilerin okul bahçelerine girişlerine izin verilmeyecek.
- Birinci oturum sonunda verilecek arada, öğrenciler öğretmenler kontrolünde bina bahçesine çıkabilecek.
- LGS sonuçları 16 Temmuz'da https://www.meb.gov.trinternet adresinde ilan edilecek.
SINAV YAKLAŞTIKÇA NASIL DÜŞÜNMELİSİNİZ?
LGS’ye az bir zaman kala odaklanmanız gereken şeyler eksikleriniz ve geçmiş zaman değil, kalan zamanda neler yapabileceğiniz. Kalan süreyi planlarken aşağıdaki sorulardan yararlanabilirsiniz:
- Kalan zamanda nasıl bir çalışma yapmalıyım?
- Kalan zamanı en verimli şekilde nasıl değerlendirmeliyim?
- Kalan zamanda nelere dikkat etmeliyim?
SON DÖNEMDE EN DOĞRU TEKRAR
Sınav yaklaştıkça sıklıkla deneme sınavı çözmelisiniz. Deneme sınavları bir testte tüm konulardan soru görmenizi ve eksiklerinizi hızlıca tespit etmenizi sağlar. Konu eksiğiniz varsa konu tekrarı yapabilir, çözme tekniğiyle ilgili hatanız varsa hızlı bir şekilde eksiklerinizi fark edip kapatabilirsiniz. Deneme sınavları sınav süresinin tamamına adapte olmanızı ve süreyi doğru kullanmanızı sağlar. Sınav deneyiminiz artar.Sınavda maskenizi çıkarmak istemiyorsanız şimdiden evde maske takarak deneme sınavı çözmeniz sürece uyum sağlamanız açısından faydalı olacaktır.
SINAVA 1 HAFTA KALA
İSTEK Okulları Sınav ve Yayın Koordinatörü Mustafa Yazıcıoğlu, öğrencilere şu önerilerde bulunuyor:
- Konu tekrarından ziyade deneme sınavı çözmeye daha da ağırlık verin.
- Biri sınav saatiyle aynı saatte başlayacak şekilde günde en az iki tane deneme sınavı çözün, çözülen denemelerdeki yanlışlara tekrar bakın; fark edilen eksiklikleri gidermek ve yapılan dikkat hatalarının ne olduğu tespit edin.
- Stresli ve yorucu faaliyetlerden uzak durun.
- Başarınızı olumsuz yönde etkileyecek endişelere kapılmayın.
- Son haftayı kendinize en uygun şekilde planlayın.
- Hangi derslerin hangi gün tekrar edileceğini gün gün planlayın.
- Tüm dersleri baştan sona tekrar tekrar okuyup çalışmak yerine sadece hafızamızı tetikleyen ana başlıkları, her branş için ayrı ayrı notlar-özetler çıkartarak tekrar edin.
- LGS geçmiş yıl sorularını ve MEB örnek sorularını mutlaka çözün.
- Uyuma, uyanma ve yemek alışkanlıkları gibi günlük rutindeki aktiviteleri sınav günüyle aynı olacak şekilde ayarlayın, her gün aynı saatte uyuyup uyanmaya çalışın, abartılı ve uzun süredir yenilmeyen yiyecekleri tüketmekten kaçının.
- Eğer akla olumsuz şeyler gelirse güzel şeylere odaklanmaya çalışın, zihni rahatlatacak ve sınav stresini azaltacak müzikler dinleyin, bol oksijen alın ve enerji depolamak için kısa yürüyüşler yapın.
- Özellikle bu süreçte pozitif düşünmeye ve pozitif insanlarla vakit geçirmeye özen gösterin.
SINAV ÖNCESİ SON 1-2 GÜN
- Sınavdan 1-2 gün önce ders çalışmayı bırakalım mı? Bu durum her öğrenci için farklı. Yani bu durum her öğrencinin kendi inisiyatifinde. Sizin için hangisi uygun olacaksa öyle davranın.
- Son günlerde kendinizi alıştırdığınız saatte yatın ve her gün kalktığınız saatte kalkın. Ayrıca uyku kaçırıcı ilaç ve içeceklerden de uzak durun.
- Beslenmenize özen gösterin; sağlığı bozucu, mide, bağırsak rahatsızlığı verici yiyeceklerden uzak durun.
- Yakın çevrenizle moral bozucu tartışmalardan uzak durun. Daha ziyade rahat olacağınız ortamları tercih edin.
- Mümkünse açık alanda sınavla ilgisi olmayan ama güzel düşünceler içeren faaliyetlerde bulunabilirsiniz.
- Sınavla ilgili evrak ve malzemelerinizi (nüfus cüzdanı, kurşun kalem, silgi, kalemtıraş) sınavdan önceki akşam hazırlamış olun.
- Konu tekrarları yapın.
- 2-3 adet genel içerikli deneme çözün.
- Çözülen genel denemelerdeki yanlış soruların analizini yapın, yanlışlarınızın nedenini öğrenin.
- Sorun yaşadığınız konular varsa branş denemesi çözün.
- Çözülen branş denemelerindeki yanlış soruların analizini yapın, yanlışlarınızın nedenini öğrenin.
SINAV ÖNCESİ SON HAZIRLIK VE KONTROLLER
- Öğrencinin sınav giriş yeri, salonu, sıra numarası, alacağı sınav tedbir hizmeti gibi bilgiler sınavdan en az yedi gün önce e-Okul Veli Bilgilendirme Sistemi'nden ilan edilecek. Sınav giriş belgeleri, okul yönetimleri tarafından sınav günü, sınavdan 30 dakika önce öğrencilerin sıra numarasına göre masalarına bırakılacak.
- Sınavın başlamasına en az bir saat kala sınavın yapılacağı bina kontrol edilmeli.
- Sınav için gerekli belgeler ve en az iki adet koyu siyah ve yumuşak kurşun kalem, kalemtıraş ve leke bırakmayan yumuşak silgi hazırlanmalı.
- Sınav salonlarına bandajı çıkarılmış şeffaf pet şişe içerisinde su getirilebilecek.
SINAV SABAHI
- Her zamankinden biraz daha erken kalkın ve mümkünse bir duş alın. Sabahları duş alma alışkanlığınız yoksa duş almak için kendinizi zorlamayın.
- Kahvaltının fazla sulu ve yağlı gıdalar olmamasına, sağlıklı glikoz (kuru kayısı, kuru üzüm, muz gibi) ağırlıklı olmasına dikkat edin. Benim hiç kahvaltı alışkanlığım yok diyorsanız kendi düzeniniz nasıl ise onu devam ettirebilirsiniz.
- Kendinizi rahat hissedeceğiniz kıyafetler giyin. Kıyafetin yeni olmasından çok, rahat olmasına dikkat edin.
- Sınavla ilgili evrak ve malzemelerinizi kontrol edin.
- Sınav yerine erkenden ulaşın. 35-40 dakika önce orada olmak yeterli. Sınav 09.30’da başlayacağından en geç 09.00’da okulunuzda olun.
SINAVA BAŞLARKEN
- Her şeyden önce olumlu şeyler düşünün.
- Sınava başlamadan önce ihtiyaçlarınızı karşılayın.
- Görevlilerce sınavda yapılacak açıklamaları iyi bir şekilde dinleyin, anlayamadığınız yerleri mutlaka sorun.
- Kodlamalara dikkat edin. Optik formdaki T.C. Kimlik No ile Ad-Soyadı kısımlarını kontrol edin. Gerektiğinde salon görevlisine başvurun.
- Kitapçığı hızlıca gözden geçirin. Kitapçık türünüzü kodlayın.
SINAV ANINDA
Her soruya şans tanıyın. Bunu başarabilmek için de:
- Kitapçığın tamamını gözden geçirin,
- Hiçbir soruda fazla vakit harcamayın.
- 'Turlama tekniği'ni unutmayın.
- Birinci turda doğruluğundan kesin emin olduğunuz soruları cevaplayın.
- Doğruluğundan emin olmadığınız ya da size zor gelen soruları işaretleyip bir sonraki soruya geçin, ikinci turda işaretlediğiniz sorulara tekrar dönün.
- Böylece hem oyalanmamış, zamanı doğru kullanmış olursunuz hem de tüm soruları görmüş olursunuz.
- Üst üste yapamadığınız birkaç soru olursa dikkatinizi yoğunlaştıramamaktan kaynaklı sorun yaşıyor olabilirsiniz. Paniğe kapılmayın, kaleminizi bırakın, gözlerinizi kapatın ve derin nefes alıp 15-20 saniye kendinize dinlenme arası verin.
- Burada sene içerisinde okulda yaptığımız mindfulness egzersizlerini de uygulayabilirsiniz.
SORULARI DOĞRU OKUMANIN ÖNEMİ
Soru kökleri sorunun anlaşılmasında önemli yer tutar.
…değildir? - …yoktur? - …olamaz? gibi. Bu ifadelere dikkat edin.
Sorunun ve şıkların tamamını okuyun. Soruyu anlayamadığınız zaman önce soru kökünü sonra seçenekleri okuyun. Daha sonra da seçeneklerin ışığında soruyu bütünüyle inceleyin. Uzun sorulardan korkmayın çünkü bu tür sorular iyi açıklanmıştır, bu açıklama sizin için daha fazla ipucu anlamına gelir. Paragraf sorularında önce soruyu daha sonra da paragraf metnini okuyun. Böylece sorudan istenilenin ne olduğunu anlamanız kolaylaşacaktır. Altı çizili veya koyu yazılı kelimelere dikkat edin.
KODLAMA SINAVIN ÖNEMLİ BİR PARÇASI
Test çözümünde 'kodlama' önemli bir yer işgal eder. Soruyu kitapçık üzerinde çözmüş olmak o soruyla olan işinizin bittiği anlamına gelmez. Soruyu doğru çözmek kadar optik forma doğru kodlamak da önemli. Alışagelen bir kodlama alışkanlığınız varsa eğer, sınav anında bunu değiştirmeyin. Toplu kodlama yapmayın! Kaydırma olasılığının en yüksek olduğu kodlama biçimidir. Zaman kazanacağım diye kodlamayı sona bırakmak sınav sonrası yorgunluk ve dikkat dağılmasının fazlalığı sebebiyle hatalı veya eksik kodlama riskini arttırır, kaydırma yapmanıza yol açar. Kodlama her sorudan sonra yapılmalıdır. Bu, asla zaman kaybı değil. Çünkü kodlama için geçen süre, bir ölçüde dinlenme süreniz. Ayrıca sınavın ilerleyen diliminde boş bir yanıt kağıdı yerine dolu bir yanıt kağıdı görmek kendinize olan güveninizi arttırmaya yardım eder. Kodlama yaparken soru numarasını kontrol etmeyi de unutmayın!
SINAV ANINDA UNUTMAYIN Kİ
- Sınavın ilk 15 dakikasında heyecanlanmak normal. Bunun bir zaaf olmadığını ve hemen herkesin az ya da çok bu heyecanı yaşadığını bilmek sizi rahatlatacaktır.
- Sınavın hemen öncesinde sanki bütün bilinenler unutulmuş gibi bir düşünceye kapılınsa da bunun gerçek olmadığını ve o anki sınav psikolojisinden kaynaklandığını bilin ve sakin kalın.
- Soruların tamamı çok dikkatli okunup anladıktan sonra cevaplanmalı. Soru kökündeki koyu ve/veya altı çizili ifadelere dikkat edin.
- Eğer sınavdan koptuğunuzu fark ederseniz birkaç saniye zihnin dinlenmeye ihtiyacı var demektir. Kalemi bırakıp gözleri kapatmak, alnı ve şakakları ovarak veya rahatlatacak başka bir dinlenme egzersizi yaparak 10-15 saniye gibi bir süreyi bu amaçla kullanabilirsiniz.
- Sınava, denemelerde alışılan testten başlayın ve aynı testlere sırasıyla devam edin. Testlere ayrılan süreleri aşmamak için zamanı kontrol etmeyi unutmayın.
- Cevaplar gruplar halinde (sayfa - sayfa) kodlanmalı. Bu durum, zaman kazandıracağı gibi ‘kaydırma’ riskini de azaltacaktır. Kodlamayı en sona bırakmanın çok riskli olduğunu unutmayın.
- Hakkında hiçbir bilginin olmadığı soruları boş bırakın çünkü üç yanlış cevap bir doğru cevabı götürecektir.
SÖZEL BÖLÜM İÇİN ÖNERİLER
Türkçe: Soru kökü dikkatli okunmalı; vardır/yoktur/değildir/farklıdır gibi ifadelere dikkat edilmeli. Paragraf sorularında ne aradığımızı bilerek okumak zamandan tasarruf sağlar. Uzun, şekilli, görsel soruların daha açıklamalı olduğu ve içinde ipuçları bulundurduğu unutulmamalı ve bu sorular iyi okunarak çözülmeli. Sözel mantık sorularında mutlaka tablo oluşturulmalı, kalem ve kâğıt kullanılmalı. Dil bilgisi kısmında istenen bölümlerin altını çizmek, dikkatli olmak ve tüm seçenekleri incelemek gerekiyor.
T.C. inkılap tarihi ve Atatürkçülük: Verilen bilgiyi ezberlemek yerine dikkatlice okuyup anlamak ve yorumlamak önemli. Yorumlarken kendi düşüncelerimize göre değil, verilen bilgi doğrultusunda hareket edilmeli. Görsel içerikli sorularda (harita, istatistiki bilgiler) verilen görsel iyi incelenmeli. Bu tür sorularda ‘yalnızca’, ‘sadece’ gibi sözcüklere dikkat etmeli, sorular görsele göre mi yoksa daha önceden verilen bilgiye göre mi çözülecek ayırt edilmeli. Kavramları (ulusal egemenlik, egemen devlet, bağımsız devlet, topyekun mücadele, milli irade gibi) bilmek ve verilen bilgilerle eşleştirebilmeye dikkat etmek önemli. Sorularda verilen öncüllerin alanlarla (sosyal, ekonomik, siyasi, kültürel) eşleştirilmesi konusuna dikkat edilmeli.
Din kültürü ve ahlak bilgisi: Verilen paragraf sorularında günlük hayatta kullanmadığımız terimlere dikkat etmek ve öncülde anlatılanı iyi kavramak önemli. Bize yabancı olan terimler (ihlas, ihsan, takva, müşrik gibi) üzerinde durup anlamlarına tekrar bakılmalı.
İngilizce: Pasta grafiği, sütun grafiği gibi çizimleri doğru yorumlayabilmek için birbirinin yerine kullanılan kelimeler iyi tespit edilmeli. Miktar belirten kelimelerin hangi yüzdeliklere ya da oranlara denk geldiği iyi yorumlanmalı. Uzun metinler içeren sorularda metin okunmadan önce soru kısmı okunmalı. Böylece aranan bilgiye odaklanmak ve metinde verilen gereksiz detaylara takılmadan yorumlamak ve cevaba ulaşmak kolaylaşır. Günlük hayatın içinde karşımıza çıkabilecek çeşitli konulardaki diyaloglara sınav kapsamındaki konulardan uyabilecek kalıplar tekrar edilmeli.
SAYISAL BÖLÜM İÇİN ÖNERİLER
Matematik: Zor ya da daha oyalayıcı sorularda zaman kaybetmeyip önce yapılabilecek kolay sorular yapılmalı ve kolay yapılan sorudan artan süre diğer sorularda kullanılmalı. Uzun sorular daha çok bilgi içerir bu sorulardan korkulmamalı. Soru kökünde en az, en çok, tam sayı, doğal sayı, irrasyonel sayı, rasyonel sayı, tam kare sayılar, olabilir, olamaz şeklindeki sorulara mutlaka dikkat edilmeli.
Fen bilimleri: Ayırt edici, bilgi hakimiyeti ve yorum becerisini ölçen, tablo ve grafik okuma, deney düzenekleri kurma, gözlemlerden sonuç çıkarma üzerine yoğunlaşan hem görsel hem de ön bilgi içeren uzun sorular çoğunlukta olacaktır. Bu yüzden sınav sonucunu belirleyen unsurlardan biri de zamanlamadır. Bunun için soruları, verilen bilgileri acele etmeden dikkatlice okumak ama aynı zamanda zamanı iyi kullanmak önemli.
AİLELERE ÖNERİLER
Sınavlar sadece birer fırsat. Bu fırsatların bir şekilde telafisi de var. Aile, öğrenciye sınavın bir ölüm-kalım meselesi olmadığını, yararlanılması gereken bir fırsat olduğunu, bu fırsat kaçırılsa bile hayatta başka fırsatların onu beklediğini anlatmalı. Öğrenci de yapacağı, iyi niyetle ve elinden geldiğince, sağlanan imkânları sınavlara hazırlık adına değerlendirmeli. Öğrencilerin yatma-kalkma saatlerini, yemek saatlerini, gün içinde deneme çözme saatlerini düzenlemelerine yardımcı olmalarını ve son haftaları öğrencinin ritmine göre birlikte evde düzenlemelerini öneririz.
Son olarak, şu unutulmamalı: Bu sınavlar hiçbir şeyin sonu değil ancak pek çok şeyin başlangıcı olabilir. Sınava kadar elinizden geleni yaptığınızı ve artık sadece sınava girerek elinizdekileri en iyi şekilde kullanmanın zamanı geldiğini kendinize hatırlatın ve pozitif düşünün.
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
LGS VE YKS İÇİN KAYGIYI AZALTACAK ÖNERİLER
Yaklaşık 4,3 milyon öğrencinin katılacağı lise ve üniversite giriş sınavları önümüzdeki iki hafta sonunda gerçekleştirilecek. Bu dönemde, sınava girecek öğrencilerin hem sınav hem de COVİD - 19 salgını nedeniyle daha fazla stres ve kaygı taşıdığını belirten Yaşar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Berrin Eylen Özyurt, birçok öğrencinin, okullar kapalı olduğundan aylarca evde çalışmak durumunda kaldığını hatırlattı. Dr. Özyurt, “Okuldan veya öğretmenlerden uzak kalmak, öğrencilerin, kendilerini daha çaresiz hissetmesine ve salgının getirdiği belirsizlikler ile birleşince de daha fazla stres yaşamalarına sebep olabildi. Bu yoğun kaygı ve stres gençlerimizin bağışıklık durumunu düşürebilir” dedi.
BELLİ BİR DÜZEYE KADAR KAYGI MOTİVE EDİCİ OLARAK KABUL EDİLİR
Dr. Berrin Eylen Özyurt, sınav öncesinde ve sırasında yaşanan kaygının belli bir düzeye kadar normal hatta motive edici olarak kabul edilebileceğini belirterek, “Bu durumun başarıyı artırıcı bir etkisi de vardır. Odaklanmayı ve çabayı artıracağından, başarıyı da arttırır. Bu nedenle öğrencilerin tamamen kaygısız olmasını beklemek mümkün değildir. Ancak kaygı, yoğun olarak yaşandığında odaklanmayı ve başarıyı düşüren bir etki yaratır. Özellikle bu yıl olağanüstü koşullarda yaşadığımız şu günlerde öğrencilerimizin yaşadığı kaygı, çok daha yüksek olabilir ve artık sınav performansını düşürecek hale gelebilir. Yüksek kaygı düzeyi hafızayı etkileyebileceği gibi öğrencilerin bilseler bile cevapları unutmasına da sebep olabilir. Bazı öğrenciler sınav stresini iyi idare edebilmekte, ancak bazıları sınav stresinden etkilenerek mutsuz bir duygu durum, uykuya dalmakta güçlük ve iştahsızlık gösterebilir hatta bazıları da aşırı önlemler alarak kendilerini ve çevrelerindeki kişileri sıkıntıya sokacak durumlar yaratabilirler” diyerek uyarılarda bulundu.
SINAV ÖNCESİNDE NELER YAPMALI
Sınav öncesi günlerde olumlu etki yaratacak şeyleri de anlatan Dr. Özyurt, “Düzenli uyumak, düzenli olarak yemek yemek ve bol bol su içmek, sadece yürümek bile olsa sık sık egzersiz yapmak, gün ışığında vakit geçirmek, kendine uygun bir rahatlama tekniği öğrenmek ve uygulamak, dinlenirken sadece dinlenmek ve başka bir şeyle ilgilenmemek, pandemi nedeniyle genellikle ekranda olabilse de yine de arkadaş ve sevdikleriyle bağlantı kurmak yani sosyalleşmek gibi önlemler işe yarayacaktır” dedi.
Sınav günü yapılması gerekenleri de hatırlatan Dr. Berrin Eylen Özyurt, “Sınav günü hazır olmak için güne iyi bir kahvaltı ile başlamak ve sınav salonuna gitmek için kendine bol zaman vermek, talimatları ve soruları okumak için zaman ayırmak önemli etkenler. Bu zaman yeterince ayrıldığınca öğrenci kendisinden ne beklendiğini tam olarak anlayacaktır. İhtiyaç duyduğunda sınav görevlilerinden yardım istemek, her soru için ne kadar zamana ihtiyaç olacağını planlamak, bir soruya takıldığında paniğe kapılmadan, diğer sorulara devam etmek ve sınav sonunda yapılamayan sorulara geri dönmek için kendine yeterince zaman bırakmak da pozitif etki yaratan önemli etkenler olacaktır” diye konuştu.
SAĞLIĞINIZ İÇİN ÖNERİLERE KULAK VERİN
Önemli bir sınav öncesinde ya da sağlığı tehdit eden bir durumda kaygı duymanın duruma uygun bir tepki olduğunu belirten Dr. Berrin Eylen Özyurt, “Kaygı ile baş etmede en önemli araç, bilgidir. Eğer durum hakkında yeterli bilgiye sahip olur ve gerekli tedbirleri alırsak hem durumu hem de kaygıyı kontrol etmek mümkün olur. Yetkili kaynaklardan verilen COVID - 19 ile ilgili bilgiler bu virüsten nasıl korunulacağı konusunda bize yeterli donanımı kazandırıyor. Bu bilgiler, kaygıyı kontrol etmek açısından da önemlidir. Sınava hazırlanırken kendi sağlığına odaklanmak ve korumak her zaman önemlidir, ancak içinde bulunduğumuz koşullarda özellikle önem taşır. Sınav gününde de Sağlık Bakanlığı’nın ve sağlık personelinin önerdiği gibi maske takmaya, mesafe kuralına uymaya, el temizliğine özen göstermeye, tuvalete gitme ihtiyacı doğarsa öncesinde ve sonrasında elleri iyice yıkamaya ve kapıları açıp kapatırken kağıt havlu gibi kullanmaya, sınav sırasında ise yüzüne veya boynuna dokunmaktan kaçınmaya dikkat etmek gerekir. Ayrıca, insanlarla ve sınava giren diğer öğrencilerle nasıl etkileşimde bulunulacağıyla ilgili sağduyulu kararlar vermek önemli” dedi.
GEVŞEME VE NEFES EGZERSİZLERİ YAPABİLİRSİNİZ
Kaygıyı azaltmanın bir başka önemli yolunun da gevşeme ve nefes egzersizleri yapmak olduğunu hatırlatan Özyurt, “Kaygı, kasların kasılmasına ve sık, yüzeysel nefes alınmasına neden olan bir duygu durumdur. Kasların gevşetilmesi ve diyaframdan nefes almanın öğrenilmesi ile kaygıyı azaltmak mümkün olmaktadır. Yoga, meditasyon ve farkındalık içeren diğer tekniklerden bir tanesini öğrenmek ve kaygının arttığı durumlarda uygulamak oldukça işe yaramaktadır. Kaygıyı kontrol etmek; düşünceleri organize etmede, dikkati toplamada yardımcı olur, olumsuz düşünmeyi ve paniğe kapılmayı engeller, kontrol duygusu başarmaya yardım eder, gerçek performansın sergilenmesinde önemli rol oynar” diye konuştu.
—————————————————————————————————————————————————————————————————————
BELİRSİZLİĞE RAĞMEN BAŞARMAK
Erkan Ulu Okulları Okul Psikoloğu Beyza Akgün, pandemiyle birlikte hayatımızda 'belirsizlik' kavramını daha çok sorgular hale geldiğimizi belirterek çocukların da bu durumla başta zorlansalar da sonrasında çok güzel mücadele ettiklerini söyledi. Her yıl liselere giriş sınavlarından önce öğrencilerin son hazırlıklarını nasıl yapacakları ve olumsuz duyguları nasıl yönetebileceklerine dair yaygın görüşler paylaşılır. Ancak bu yıl kimsenin öngöremediği pandemi her gündeme olduğu gibi sınava hazırlık sürecine de damgasını vurdu. Süreç içinde öğrencilerin; kendilerinin ve sevdiklerinin sağlığına, sınav tarihine, arkadaşları ve öğretmenleri ile görüşüp görüşmeme ihtimaline dair açıklanan yeni kararlarla oluşan onlarca belirsizlikle baş etmek zorunda kaldıklarına dikkat çeken Beyza Akgün; bu durum öğrencileri umutsuzluğa sevk etse de bir şekilde yeniden canlılık hissine kavuşmanın yolunu aramaktan vazgeçmediklerini belirtti.
EGZERSİZLER ÖNEMLİ
Belirsizlik içinde motivasyonlarını yüksek tutarak sınava hazırlandıkları bu süreçte öğrencilere özellikle sağlıklı beslenmenin ve olumsuzluklara karşı esnek olabilmenin, çabuk toparlanabilmenin yolları anlatılarak rezilyans (esneklik) kapasitelerinin arttırılmasına çalışıldığını ifade eden Akgün, yıl içinde yapılan mindfulness (bilinçli farkındalık) egzersizlerinin de öğrencilere yeniden hatırlatıldığını söyledi. Evde kaldıkları sürede günlük 10 dakikalık nefes ve esneme-gevşeme egzersizlerinin vücudun endorfin ve serotonin hormonu salgılanmasını artırması açısından çok etkili olduğu vurgulayan Akgün, öğrencilerin sınava dek ev içi spor egzersizlerini mutlaka yapmaları gerektiğini belirtti.
LGS YAKLAŞIRKEN YAPILMASI GEREKENLER
Akgün, sınava girecek öğrenciler için de şu tavsiyelerde bulundu:
“Öğrenciler bu olağanüstü yılda, diğer yıllardan farklı olarak kendi okullarında sınava girecek. Sınav gününe kadar öğrencilerin gündelik rutinin ötesinde sıra dışı bir şey yapmasını önermiyoruz. Söz gelimi alışılagelmişin dışında yoğun egzersizlerin denenmesi veya farklı bir yiyeceği tüketmekten kaçınılması gerekiyor. Anne babaların da diğer aile büyüklerinin de sınav, gelecek, eğitim sistemi gibi konularda uzun ve öğütleyen tonda konuşmalar yapmamaları, eğer öğrenci duygu ve düşüncelerini kendisi paylaşmak isterse dinlemeleri ve ona eşlik etmeleri yeterli. Çocuklar bu dönemde üzülebilir, öfkelenebilir veya endişelenebilir. Bu durumlarda evdeki yetişkinlerin sakin kalabilmesi gerekiyor. Dış dünyada onlarca şey değişmişken anne ve babanın orada sakince, sabit ve tutarlı kalabilmesini önemsiyoruz. Bu süreçte ebeveynler eğer sakin kalamıyorsa pasif dinlemeden öteye geçmemeli. Unutmayalım ki çocukların ve gençlerin yaşam deneyimleri biz yetişkinlerden az. Bu açıdan belirsizliğe tahammülleri daha düşük olabilir. Buna rağmen tüm hazırlıklarını sürdürmekten vazgeçmediler. Şimdi emeklerinin karşılığını alma vakti yaklaşıyor. Biz yetişkinler süregelen onca değişime ve tutarsızlığa rağmen sağlam kalarak onlara dayanak olmaya devam edeceğiz.”