Sayıştay Başkanlığı’nın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı için hazırladığı 2022 yılı raporuna göre; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 5 milyar 319 milyon 617 bin TL bütçe açığı verdi.Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2022 yılında giderler toplamının 20 milyar 61 milyon 105 bin lira 309 lira olduğu görülürken, net gelirinin 14 milyar 741 milyon 487 bin 722 lira olduğu ortaya çıktı.
İMAR PLANLARINI DEĞİŞTİRİLEREK BİNA YÜKSEKLİKLERİ BELİRLENMEMİŞBina yükseklikleri belirlenmeyen imar planlarının bulunduğu, Bakanlığın, imar planlarındaki bina yüksekliklerini ilgili idareler tarafından belirlenip belirlemediğini takip etmediği ve imar planı değişikliği yapmak suretiyle bina yüksekliklerini belirlemediği tespit edildi.Bunun yanında, Bakanlık tarafından ilgili idarelerin imar planlarındaki bina yüksekliklerini belirleyip belirlemediğine ilişkin herhangi bir kontrol mekanizmasının kurulmadığı görüldü.EĞİTİM VE YAYIN DAİRESİ BAŞKANLIĞI PARASAL SINIRA UYMAMIŞEğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı tarafından, doğrudan teminle birçok hizmet alımı yapıldığı, ancak bu alımlarda mevzuatta belirtilen parasal sınırlara uyulmadığı kaydedildi.Doğrudan temin ile yapılan harcamalar incelendiğinde, çoğu organizasyon hizmeti alımlarında olmak üzere 4734 sayılı Kanun kapsamında açıklık ve rekabet ilkeleri çerçevesinde temel ihale usulleri kullanılarak temin edilmesi gereken hizmet alımlarının, 22/d madde hükmü kapsamında parasal sınırlara uyulmadığı belirlendi.BİLGİSAYAR YAZILIMI İÇİN 14 MİLYON LİRA HARCAMA YAPILMIŞBakanlığın faaliyetlerinde kullanılmak üzere bedeli döner sermaye bütçesinden karşılanmak üzere edinilen ve herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan bilgisayar yazılımı gibi değerlerin 260-Haklar Hesabında izlenmediği tespit edildi.2022 yılında işletme bütçesinden karşılanmak üzere toplam 14 milyon 150 bin 555 TL tutarında bilgisayar yazılımı alındığı, ancak bu harcamaların 260 no’lu hesapta izlenmediği ve dolayısıyla yıl sonunda amortisman ayrılmadığı ortaya çıktı.(Amortisman, üretim faaliyetleri sonucunda mal ve hizmetler oluşturulurken geçmiş yıllardan devralınan sermaye mallarında meydana gelen aşınma ve eskimenin parasal değeri)YABANCI ARAÇ DÜŞKÜNLÜĞÜBakanlığın merkez ve taşra teşkilatlarındaki taşıt kiralama ihalelerinde ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde kullanılan Pazarlık 21 B maddesinin kullanıldığı, araç kiralama ihalelerinde belirli marka ve modeli işaret eden araçların işaret edildiği ve rekabetin engellendiği belirtildi.Ayrıca hizmet alımı suretiyle kiralanan araçların yabancı menşeli olduğunun vurgulandığı raporda, Taşıt Kanunu hatırlatıldı, “Hibe dâhil her ne suretle olursa olsun yabancı menşeli binek veya station-wagon cinsi taşıt edinilemeyeceği ifade edilmiştir. Genel hizmetlerde kullanılmak üzere kiralanan binek ve station-wagon araçların yabancı menşeli araç olmaması gerekmektedir” denildi.İLLER BANKASI’NDAN TAHSİLAT YAPILMAMIŞYapılan incelemede, 2017 yılı sonu itibarıyla Avrupa Birliği katkısı durdurulan projelerin tamamlanabilmesi için ilgili belediyeler tarafından yerine getirilmesi gereken eş finansman yükümlülüklerinin Bakanlıkça karşılanması amacıyla Bakanlık ile İLBANK arasında 09.03.2018 tarihinde protokol yapıldığı görüldü.Buna göre, Bakanlık tarafından karşılanan tutar kadar ilgili belediyeler borçlandırılacak ve borçlandırılan tutarların takip ve tahsil işlemleri İLBANK tarafından yapılması kararlaştırıldı.Protokolün 6’ncı maddesine göre söz konusu projeler kapsamındaki işlere ait ödemelerin yapılabilmesi için gerekli kaynak Bakanlık tarafından İLBANK’a aktarılacak, proje kapsamındaki hakedişler proje yararlanıcısı belediye borçlandırılmak suretiyle bu hesaptan ödenecekti.Protokole göre, aktarılan tutar kadar belediyelerin borçlandırılması ve geri ödemelerin İLBANK tarafından tahsil edilip Merkez Saymanlığa aktarılması gerekirken, 2022 yılı sonu itibarıyla İLBANK tarafından Bakanlığa 32 milyon 504 bin 838 TL aktarıldığı tespit edildi.Diğer bir ifadeyle, Bakanlık İLBANK’a aktarılan tutarın tahsilatını 15.04.2021 tarihine kadar tamamlaması gerekirken henüz Bakanlığa 32 milyon 504 bin 838 TL tahsil edilebilmiş.Sonuç olarak, mevzuat hükümleri gereği hem gider gerçekleşmeden Bakanlık bütçesinden İLBANK’a ödemede bulunulmaması hem de aktarılan tutarların geri dönüşlerinin takip edilmesi gerektiği görüldü.SAYIŞTAY YILLARDIR UYARIYOR AMA DİKKATE ALINMIYORSayıştay denetçileri, 2019, 2020 ve 2021 yıllarındaki raporlarda da aynı uyarıyı yaptıklarını hatırlatarak, “Söz konusu hususlar hakkında herhangi bir gelişme kaydedilmediği görülmektedir. Gerekli kontrol mekanizmalarının kurulmamasının, belediyelerin yatırıma ilişkin yıllık bütçelerinin yüzde beşi ile tahsil edilen harç gelirlerinin yüzde ellisinin, Kanun’da öngörülen uygulamalara ayrılıp ayrılmadığının takibinin yapılmasını zorlaştırdığı değerlendirilmektedir” ifadesini kullandı.Sayıştay raporlarının ilgili kısımları şu şekilde:
İMAR PLANLARINI DEĞİŞTİRİLEREK BİNA YÜKSEKLİKLERİ BELİRLENMEMİŞBina yükseklikleri belirlenmeyen imar planlarının bulunduğu, Bakanlığın, imar planlarındaki bina yüksekliklerini ilgili idareler tarafından belirlenip belirlemediğini takip etmediği ve imar planı değişikliği yapmak suretiyle bina yüksekliklerini belirlemediği tespit edildi.Bunun yanında, Bakanlık tarafından ilgili idarelerin imar planlarındaki bina yüksekliklerini belirleyip belirlemediğine ilişkin herhangi bir kontrol mekanizmasının kurulmadığı görüldü.EĞİTİM VE YAYIN DAİRESİ BAŞKANLIĞI PARASAL SINIRA UYMAMIŞEğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı tarafından, doğrudan teminle birçok hizmet alımı yapıldığı, ancak bu alımlarda mevzuatta belirtilen parasal sınırlara uyulmadığı kaydedildi.Doğrudan temin ile yapılan harcamalar incelendiğinde, çoğu organizasyon hizmeti alımlarında olmak üzere 4734 sayılı Kanun kapsamında açıklık ve rekabet ilkeleri çerçevesinde temel ihale usulleri kullanılarak temin edilmesi gereken hizmet alımlarının, 22/d madde hükmü kapsamında parasal sınırlara uyulmadığı belirlendi.BİLGİSAYAR YAZILIMI İÇİN 14 MİLYON LİRA HARCAMA YAPILMIŞBakanlığın faaliyetlerinde kullanılmak üzere bedeli döner sermaye bütçesinden karşılanmak üzere edinilen ve herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan bilgisayar yazılımı gibi değerlerin 260-Haklar Hesabında izlenmediği tespit edildi.2022 yılında işletme bütçesinden karşılanmak üzere toplam 14 milyon 150 bin 555 TL tutarında bilgisayar yazılımı alındığı, ancak bu harcamaların 260 no’lu hesapta izlenmediği ve dolayısıyla yıl sonunda amortisman ayrılmadığı ortaya çıktı.(Amortisman, üretim faaliyetleri sonucunda mal ve hizmetler oluşturulurken geçmiş yıllardan devralınan sermaye mallarında meydana gelen aşınma ve eskimenin parasal değeri)YABANCI ARAÇ DÜŞKÜNLÜĞÜBakanlığın merkez ve taşra teşkilatlarındaki taşıt kiralama ihalelerinde ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde kullanılan Pazarlık 21 B maddesinin kullanıldığı, araç kiralama ihalelerinde belirli marka ve modeli işaret eden araçların işaret edildiği ve rekabetin engellendiği belirtildi.Ayrıca hizmet alımı suretiyle kiralanan araçların yabancı menşeli olduğunun vurgulandığı raporda, Taşıt Kanunu hatırlatıldı, “Hibe dâhil her ne suretle olursa olsun yabancı menşeli binek veya station-wagon cinsi taşıt edinilemeyeceği ifade edilmiştir. Genel hizmetlerde kullanılmak üzere kiralanan binek ve station-wagon araçların yabancı menşeli araç olmaması gerekmektedir” denildi.İLLER BANKASI’NDAN TAHSİLAT YAPILMAMIŞYapılan incelemede, 2017 yılı sonu itibarıyla Avrupa Birliği katkısı durdurulan projelerin tamamlanabilmesi için ilgili belediyeler tarafından yerine getirilmesi gereken eş finansman yükümlülüklerinin Bakanlıkça karşılanması amacıyla Bakanlık ile İLBANK arasında 09.03.2018 tarihinde protokol yapıldığı görüldü.Buna göre, Bakanlık tarafından karşılanan tutar kadar ilgili belediyeler borçlandırılacak ve borçlandırılan tutarların takip ve tahsil işlemleri İLBANK tarafından yapılması kararlaştırıldı.Protokolün 6’ncı maddesine göre söz konusu projeler kapsamındaki işlere ait ödemelerin yapılabilmesi için gerekli kaynak Bakanlık tarafından İLBANK’a aktarılacak, proje kapsamındaki hakedişler proje yararlanıcısı belediye borçlandırılmak suretiyle bu hesaptan ödenecekti.Protokole göre, aktarılan tutar kadar belediyelerin borçlandırılması ve geri ödemelerin İLBANK tarafından tahsil edilip Merkez Saymanlığa aktarılması gerekirken, 2022 yılı sonu itibarıyla İLBANK tarafından Bakanlığa 32 milyon 504 bin 838 TL aktarıldığı tespit edildi.Diğer bir ifadeyle, Bakanlık İLBANK’a aktarılan tutarın tahsilatını 15.04.2021 tarihine kadar tamamlaması gerekirken henüz Bakanlığa 32 milyon 504 bin 838 TL tahsil edilebilmiş.Sonuç olarak, mevzuat hükümleri gereği hem gider gerçekleşmeden Bakanlık bütçesinden İLBANK’a ödemede bulunulmaması hem de aktarılan tutarların geri dönüşlerinin takip edilmesi gerektiği görüldü.SAYIŞTAY YILLARDIR UYARIYOR AMA DİKKATE ALINMIYORSayıştay denetçileri, 2019, 2020 ve 2021 yıllarındaki raporlarda da aynı uyarıyı yaptıklarını hatırlatarak, “Söz konusu hususlar hakkında herhangi bir gelişme kaydedilmediği görülmektedir. Gerekli kontrol mekanizmalarının kurulmamasının, belediyelerin yatırıma ilişkin yıllık bütçelerinin yüzde beşi ile tahsil edilen harç gelirlerinin yüzde ellisinin, Kanun’da öngörülen uygulamalara ayrılıp ayrılmadığının takibinin yapılmasını zorlaştırdığı değerlendirilmektedir” ifadesini kullandı.Sayıştay raporlarının ilgili kısımları şu şekilde: 
