Beyin göçünün nedenleri arasında ilk sıralarda hukuk düzeni, ilayakete verilen önem ve çalışma koşulları geliyor.Prof. Dr. Eren Ceylan, Prof. Dr. Orhan Arıkan, Prof. Dr. Özgül Yılmaz Tüzün, Prof. Dr. Raşit Çelik ve Doç. Dr. Ece Özdoğan Özbal tarafından yapılan araştırmanın yurtdışında yaşayan lisans ve üstü eğitim almış katılımcılarının yaklaşık yüzde 90’ı Türkiye’deki hukuk düzeninin yetersiz olduğunu düşünüyor. “Türkiye’de liyakate önem verilmiyor” diyenlerin oranı da yüzde 85.Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Eren Ceylan, Türkiye Özel Okullar Derneği’nce düzenlenen eğitim sempozyumda yaptığı sunumda, Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2022 sonuçlarına göre Türkiye’de 15 yaş grubunda üst yeterlik düzeyinde 50 bin öğrenci bulunduğuna dikkat çekerek “Biz bu çocuklara ne yapıyoruz? Yurtdışına mı gidiyorlar? Bunları ortaya çıkarmak için beyin göçünün nedenlerini araştırdık” dedi.“Beyin göçü” araştırmasını, yurtdışında yaşayan lisans ve üstü eğitim almış kişilerle görüşerek yaptıklarını söyleyen Prof. Ceylan, çıkan sonuçları şöyle değerlendirdi:“Gidenlerin akılları, fikirleri Türkiye’de. Sanıldığı gibi yüksek alım gücü yani ekonomik nedenler için gitmiyorlar. Bu madde değerlendirilen 10 kriter arasında Avrupa’ya gidenler için beşinci Kuzey Amerika’ya gidenler için dördüncü sırada yer alıyor. Hukuk düzeni, liyakate verilen önem, çalışma koşullarının ortamı ve niteliği ve çocukların eğitim olanakları yurtdışına gidenler için öncelikli kriterler. ‘Türkiye’de liyakate önem veriliyor’ diyenlerin oranı yüzde 6. Ancak bu öğrenciler gidiyorlar diye bizler nitelikli öğrenciler yetiştirmekten asla vazgeçmemeliyiz. Bu ülkemiz için çok önemli. Ne kadar fazla nitelikli öğrenci yetiştirirsek, ülkemizde kalanların sayısı da artacaktır. Bu nedenle uluslararası diploma ve sertifika programları çok önemli. Ayrıca yenilenen öğretim programlarından da beklentimiz daha fazla nitelikli öğrenciler yetiştirmesidir."

‘TIKANMIŞLIK HİSSETTIM’
Araştırma kapsamında yurtdışında yaşayan Türkiye’nin “yüz akı” bazı başarılı insanlarla da görüşüldü.Onların değerlendirmeleri ise şöyle:- “Türkiye’ye gidersem hayallerimi küçültmek zorunda kalırım, çok daha ufak çaplı, düşük kalitede araştırma yapmam gerekir diye düşündüm.”
- “Araştırma konusunda sıkıntılar var. Türkiye’de üniversitemde kurduğum laboratuvarımda 2007’den beri pek çok yerde dar boğazla karşılaştım, tıkanmışlık hissettim.”
- “Burada da çok aşırı önümü gördüğüm söylenemez ama Türkiye’de hiç göremeyeceğimi hissettim.”