• Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri
Anasayfa
  • GÜNDEM
  • KAMU
  • SENDİKA
  • DÜNYA
  • EKONOMİ
  • SİYASET
  • MEVZUAT
  • TÜRK DÜNYASI
  • EĞİTİM MEMURLAR
  • Ara
SON DAKİKA:
10:46
Adliye'de bin lira rüşvetle milyon liralık vurgun. Avukat mübaşir hepsi işin içinde
10:42
Sözleşmeli öğretmenlerin ne zaman kadroya alınacağı belli oldu
Video Galeri Foto Galeri Yazarlar Üye Paneli
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
  1. Köşe Yazarları
  2. İhtiyar Abdal Karabağ Gazisi subay
  3. Türk Çağının ayak sesleri duyulmaya başladı.
23 Kasım 2022 - 02:05

Türk Çağının ayak sesleri duyulmaya başladı.

23 Kasım 2022 - 02:05
Yorumlar
Yazdır
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
Türk Çağının ayak sesleri duyulmaya başladı.
İhtiyar Abdal Karabağ Gazisi subay


Şimdi sıra, Güney Azerbaycan’da!
Onların içindeki istiklâl ateşi sönmedikçe, talih elbette bir gün onların da yüzüne gülecektir.

Arpaçay Anlaşması’yla Aras’ın güneyinde kalan büyük parça Azerbaycan halkının yüreğinde de ayrılık acısı kor gibi yanmaktadır.

“Araz’ı ayırdılar

Su ile doyurdular

Men senden ayrılmazdım

Zülm ile ayırdılar

Araz Araz, han Araz

Deryaya ahan Araz

Sevgilim o taydadır

Gel eyleme gan Araz…”

Aras bu şekilde, beşiklerde ninni, sazlarda türkü, gönüllerde destan olmuştur.

Âşık Yedullah Şekibi de ayrılığı şöyle dile getiriyor:

“Bu tayda bala var, o tayda ana

Nece itgin düşdük here bir yana?

Garşımda boyanır gardaşım gana

Nece hönkürmüyüm, men nece dözüm?

Bu tayda özümem, o tayda gözüm…”

1907’de Rusya ve İngiltere, İran’ı, kuzeyi Rusya, güneyi İngiltere nüfûz bölgesi olarak paylaşırlar. 1908’de Tebriz’de Türkler ayaklanır, 15 bin kişilik bir orduyla 40 bin kişilik Rus-Şah ortak ordusunu yenerek Tebriz’i kurtarırlar. Fakat bu bağımsızlık uzun sürmez, Rus ve Şah kuvvetleri, 1914 yılında müştereken Bağır Han ve Settar Han önderliğindeki Güney Azerbaycan Millî Mücadelesi’ni boğarlar.

Güney Azerbaycan Türklerinin içinde istiklâl ateşi daima canlı kalmıştır. Aşık Hüseyin Cavan, “Settar Han Destanı” adındaki şiirinde şöyle ifade eder:

“Azer ülkesinin gehreman oğlu

Azadlığ yolunun ğurbanı oldun

And içtin vetene igid Settar Han

Vetenin ilgarlı imanı oldun.

Veten hainiyle eledin cengi

At saldın meydana, çekdin üzengi

Saraldı gorhudan düşmenin rengi

Onların ğetlinin fermanı oldun…”

Settar Han’ın başlattığı bu bağımsızlık hareketinin Güney Azerbaycan Türkleri üzerinde çok büyük etkisi olmuş, bu etki hâlen devam etmektedir. Şair Balaş Azeroğlu’nun “Settar Han Destanı” da bunun göstergesidir:

“Biz heç vahtsınağdan namerd çıhmadığ

İgidlerin ganı ganımızdadır.

Ne düşmen, ne ölüm gorhutmaz bizi

Settar Han her zaman yanımızdadır.

O bizim tarihe düşenden beri

Güdret adımızda, sanımızdadır

Çohları istedi ayırsın onu

Gördü gelbimizde, canımızdadır.

Ezelden ğaydadır bizde her zaman

Ürekde yaşayar adı gehreman…”

Çarlık Rusya’sının dağılması üzerine Kuzey Azerbaycan’dan sonra Güney Azerbaycan Türkleri de Şeyh Muhammed Hıyabani liderliğinde yeniden Türk Millî İstiklâl Hareketi’ni başlatırlar. 18 Haziran 1918 günü Ali İhsan Paşa komutasındaki Türk Ordusu, Tebriz’e gelir. Tebriz halkı, ellerinde Türk bayraklarıyla Türk Ordusunu karşılayıp şehrin anahtarını Paşa’ya teslim ederler. Osmanlı Ordusu, Kaçar prenslerinden Macid Saltana’yı Tebriz genel valiliğine tayin eder. Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle Osmanlı Ordusu bölgeden çekilince, 1919 Haziran’ında Tebriz, İngilizlerin desteğiyle tekrar İran’ın hâkimiyetine geçer. 

7 Nisan 1920’de Hıyabani’nin liderliğindeki Demokrat Parti, bu defa “Azadistan Devleti”ni ilân eder. Buna karşı Tahran yönetimi Tebriz üzerine bir ordu gönderir. İranlı komutan, Tebriz’in Jandarma Birliği Komutanı Hüseyin Han’la anlaşarak 11 Eylül günü Tebriz’e saldırıp bütün evleri yağma eder. Hıyabani teslim olmaz, sonuna kadar savaşır, vahşice öldürülür.

Hıyabani Hareketi pek çok şair, yazar ve bilim adamı tarafından desteklenmiş, bunun için aydınların çoğu öldürülmüştür. Şah Pehlevi tarafından öldürülen şairlerden Pesyan Tebrizî’nin marş hâlinde okunan şiiri, İran Türklerini ayağa kaldıran şiirlerden biri imiş:

“Veten şerefini canla ğoruyağ

Vetenden düşmeni büsbütün govağ.

Besdir bu atalet, besdir serhoşluğ

Galhın, daha besdir, besdir lağyedlik.

Bize yaraşmayır esir yaşamağ

Alçağ yaşamağdan ölüm yahşıdır

Bu ölüm insana şeref bahş edir

Eger tüfenk yohdur, ğılınç yohdursa

Düşmeni yumruğla, ağaçla govağ

Bize yaraşmayır esir yaşamağ…”

1941’de İran’ın Ruslar ve İngilizler tarafından yeniden işgal edilip Şah’ın sürgün edilmesi ve oğlu Rıza Pehlevi’nin tahta geçirilmesi sırasında, 11 yıldır zindanda tutulan Seyit Cafer Pişeverî, Tahran zindanından çıkarak Tebriz’e gelir ve 21 Mart 1945 günü “Azerbaycan Millî Hükûmeti”ni kurar. Şair Hüseyin Sehhaf, o günün mutluluğunu şöyle anlatır:

“Şükrüllah ele geldi yene hürriyyetimiz

Yaşasın hey’et-i millî, yaşasın milletimiz

Ne geder vardı bu dünya size heğ yar olsun

Düşmeniz her iki dünyada görüm har olsun

Merhaba, şanlı fedailerimiz var olsun

Çalışıp geldi dübare yerine izzetimiz…”

Mayıs 1945’te Almanların teslim olmasıyla Cihan Savaşı sona erer. Yapılan anlaşmaya göre İran’dan bütün işgal güçleri çekilecektir. İngiliz, Fransız ve Amerikan güçleri çekilir, fakat Ruslar çekilmez. Gözü İran petrollerindedir. Rıza Şah, Azerbaycan petrolünün işletme hakkını Ruslara vererek gizlice anlaşır, Ruslar ülkeden çıkarlar. Bunun üzerine Ruslardan destek alan Tebriz Hükûmeti ortada kalır. Türkiye’ye iltihak etmek için Ankara’ya heyet gönderirler. Fakat heyet üç ay beklemesine rağmen İsmet İnönü ile görüşemez. İnönü, İran’ın Rusya ile yaptığı gizli anlaşmayı bildiğinden, Rusya ile zıtlaşmak istemez.

Şah’ın gönderdiği ordu 10 Aralık 1946’da Tebriz’e ve Urmiye’ye girer, 20-25 bin Azerbaycan Türk’ü şehit edilir, 8 bini Fars bölgelerine sürgün edilir. Türklere ait bütün kültür, sanat ve edebiyat ocakları, bütün yayınevleri, kitapçılar, yazar evleri, Türklükle ilgili bütün kitaplar yakılıp yok edilir.

“Şehrin içinde daşlı bir meydan

Yanar ortalıkda kitap tongalı

Kenarda dayanan nece yüz insan

Alova bahdığça gözü garalır…”

Şair Ali Tude, bu şekilde anlatıyor o vahşeti.
 

  • YORUMLAR
adlı kullanıcıya cevap x

Yazarın Diğer Yazıları

  • Macaristan Kardeş Ülkedir - 31 Ocak 2023
  • Bir millet, iki devlet, tek ordu - 18 Aralık 2022
  • 18 Ekim Azerbaycan Devletinin Bağımsızlığının Yeniden Doğuş Günüdür - 20 Ekim 2022
  • Ihtiyar Abdal Aslanlar savaşırken! - 23 Eylül 2022
  • Orta Asya Ülkelerinin liderleri dostluk, dostane komşuluk ve işbirliği anlaşması imzaladı - 24 Temmuz 2022
  • Şuşa Deklarasyonu'nun bir yılı; Azerbaycan ve Türkiye - 14 Haziran 2022
  • İkinci Dünya Savaşında Azerbaycan - 09 Mayıs 2022
  • Rusyanın Ukraynaya saldırması dünyayı değiştirdi - 28 Mart 2022
  • "BAHAR BAYRAM'I" MİRASTIR. - 22 Şubat 2022
  •  Şuşa Deklarasyonu: Azerbaycan-Türkiye - 05 Şubat 2022
  • ​​​​​​​20 Ocak - Ulusal Yas Günü - 20 Ocak 2022
  • Kazakistanda yaşananların Türk Dünyasına mesajı - 12 Ocak 2022
  • Türk Devletler Teşkilatı ve Birliği - 22 Aralık 2021
  • "Zengezur Koridoru'nun açılması Türk dünyasını birleştirecek" - 29 Kasım 2021
  • Rus barış güçleri Ermenileri uyardı: "Boş kalan topraklardan çekileceğiz." - 08 Kasım 2021
  • "Turan Yolu" açılıyor - 16 Ekim 2021
  • Bugünkü Ermenistan'ın bulunduğu toprak, eski Türk topraklarıdır! - 02 Eylül 2021
  • Bizi kimse ayıramayacak - 04 Ağustos 2021
  • Ermeni halkının düşmanı kimdir? Ermeni tarihçi tam adresi verdi. - 28 Haziran 2021
  • "Türkiye-Azerbaycan kardeşliği Karabağ'da zaferle yeni bir aşamaya giriyor" - 03 Mayıs 2021
  • 1
  • 2
Köşe Yazarları
Sondan önce
Mehmet Karataş Ülkü-Bir Eski Gn.Bşk
Sondan önce
Remzi ÖZMEN Kamu-Sen İst Başkanı
Remzi ÖZMEN Kamu-Sen İst Başkanı
Çalışanların Ocak beklentisi nedir?
Nedir bu düşmanlık
Namık Özer ERDOĞAN Atatürk Eğ.En.Eski Md.
Nedir bu düşmanlık
Serdar Gündüz Şb. Müd. Liyakat-Sen Ağrı İl Temsilcisi
Serdar Gündüz Şb. Müd. Liyakat-Sen Ağrı İl Temsilcisi
Çocuğun Beslenmesi Ve Eğitim İlişkisi
Kariyer tazminatı alamayan öğretmenler ne olacak?
Kadriye Demirel( Eğitimci, Eğitim koçu)
Kariyer tazminatı alamayan öğretmenler ne olacak?
Sedat DEĞER
Sedat DEĞER
İl Dışı Atamada Zorunlu Hizmet Yükümlüsü Öğretmenlerin Mutlaka Bilmesi Gereken 10 Husus
Yaşar YENİÇERİOĞLU Meb Emk.Şb.Md.TES Eski Gnl Skr.
Yaşar YENİÇERİOĞLU Meb Emk.Şb.Md.TES Eski Gnl Skr.
Türkler'de At Donları
Macaristan Kardeş Ülkedir
İhtiyar Abdal Karabağ Gazisi subay
Macaristan Kardeş Ülkedir
Kur'anı yakanlarla, dalga geçenler arasında ki fark nedir?
Av.Faruk Ülker Ümraniye Türk Ocağı Eski Bşk
Kur'anı yakanlarla, dalga geçenler arasında ki fark nedir?
Sinan Ateş cinayetinde çözülen düğüm
Misafir Yazılar
Sinan Ateş cinayetinde çözülen düğüm
Bozkurtlar, çakallar ve aç itler!
Orhan KILIÇOĞLU
Bozkurtlar, çakallar ve aç itler!
Sinan başkan, uğruna can verdiğin ülküdaşların ve devletin nerede?
Mehmet ARSLAN Eğitim Yönetimi Ve Planlama uzmanı
Sinan başkan, uğruna can verdiğin ülküdaşların ve devletin nerede?
Deva Partisi siyasi çıkar için ateşle oynuyor
Dr.Sakin ÖNER
Deva Partisi siyasi çıkar için ateşle oynuyor
Dağlar bir sevdadır
Şerife Güven
Dağlar bir sevdadır
Cemaat / Siyaset ilişkisi
Ali Kemal Gül
Cemaat / Siyaset ilişkisi
 Tarih ışığında geleceği inşa üzerine
Türk Ocakları'ndan
Tarih ışığında geleceği inşa üzerine
Çok Okunan Haberler
Göreve ata, sonra görevden al yeni birini ata kararnameleri
Göreve ata, sonra görevden al yeni birini ata kararnameleri
Ağaç kesme hastalığı Milli Eğitime de sirayet etti
Ağaç kesme hastalığı Milli Eğitime de sirayet etti
Rüşvete suçüstü: Savcı tutuklandı
Rüşvete suçüstü: Savcı tutuklandı
Ana Sayfa
GÜNDEM
KAMU
SENDİKA
DÜNYA
EKONOMİ
SİYASET
MEVZUAT
TÜRK DÜNYASI
EĞİTİM
MEMURLAR
Foto Galeri
Video Galeri
Biyografiler
Üye Paneli
Günün Haberleri
Arşiv
Gazete Arşivi
Anketler
Hava Durumu
Gazete Manşetleri
Nöbetci Eczaneler
Namaz Vakitleri
  • EKONOMİ
  • KAMU
  • MEMURLAR
  • MEVZUAT
  • SENDİKA
  • TÜRK DÜNYASI
  • Foto Galeri
  • Video Galeri
  • Köşe Yazarları
  • Biyografiler
  • Üye Paneli
  • Günün Haberleri
  • Arşiv
  • Gazete Arşivi
  • Anketler
  • Hava Durumu
  • Gazete Manşetleri
  • Nöbetci Eczaneler
  • Namaz Vakitleri
sanalbasin.com üyesidir

  • Rss
  • Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri

Sitemizde bulunan yazı , video, fotoğraf ve haberlerin her hakkı saklıdır.
İzinsiz veya kaynak gösterilemeden kullanılamaz.

Yazılım: Tumeva Bilişim