Kolay insanlar adı üzerinde basit insanlardır. Tamahları çok olur, fırsatçıdır, ilke ve ülkü nedir bilmezler. Günlük yaşarlar, yarını hesaba katmazlar. Çabuk parlarlar, akıl yerine duygularıyla hareket ederler. Nefislerine düşkün olurlar, sadakat ve fedakârlık kavramları onlara yabancıdır. Değer kavramlarını işlerine geldiği gibi kullanır bazen onlardan geçinir bazen yaşar gibi yaparlar. Hep ahlaklı görünürler ancak yaptıkları ahlaksızlık olur. İyi vatandaş olmayı seçmiş gibi görünür iyi insan olmaktan oldukça uzaktırlar. Her yaptıkları işte bir hesapları vardır. Mutlaka karşılığını beklerler.
Hak onların elinde haksızlıktır, adalet onların elinde zulümdür, fazilet onların elinde rezalete dönüşür, erdem ne yakınlarındadır ne de bildikleri bir şeydir. Ehil ve ehliyet korktuklarıdır çünkü ne kadar beceriksiz olduklarının aynasıdır. Vicdan çoktan çıkarlara hapis olunmuştur, merhameti acınacak duruma düşünce bilirler. Çalışıp üretmek zahmetlidir, kene olmayı marifet sayarlar. Velhasıl sözleri güzel fiilleri çirkindir, keselerinde haram kursaklarında haram vardır. Kolay günde kahraman kesilir, zor günde ortada görünmezler. En vatansever görünürler, değil vatanı babalarını bile beş pula satarlar.
Zoru seçenler ise karşılıksız sevmeyi bilirler, özü sözü bir hilesiz hurdasız olmayı seçerler. Açık yürekli, açık sözlü olmayı vazife görürler. Kimsenin arkasında dolanmazlar. Dünü de sahiplenirler, bugünü de yarını da düşünürler. Küçük hesapları olmaz. Önce ben demezler, millete efendi olmayı akıllarından dahi geçirmezler. Ahlaksız tekliflere her zaman kapalı olurlar, bedel varsa bedelini öderler. Teslim olmayı, boyun eğmeyi asla düşünmezler. Hak demesini bilir, hakkın sesi olmaya çalışırlar. Gizli saklıları olmaz, mensubiyetlerini her şart altında haykırırlar, ne baskılardan korkarlar ne mücadeleden kaçınırlar.
Bundandır ki zor insanlar kolay insan olmayı seçmezler, zoru seçerler. Gücü eline alıp zalimleşmek kolaydır, zor olanı güç elindeyken adil olabilmektir. Devlet gücünü şahsi ikbal ve menfaatin için kullanmak kolaydır zor olanı tüyü bitmemiş yetimin hakkını düşünmektir. Fırsat elindeyken makamları eşe dosta dağıtmak kolaydır, zor olanı orada da işi ehline vermektir. Kolay olanı mülakatlarda hak gaspıdır, zor olanı orada da hakkı sahibine teslim etmektir. Kolay olan fitne çıkartmaktır, zor olan itidal sahibi olup başkasının hassasiyetlerini dikkate almaktır. Kolay olanı vatanseverlik edebiyatı yapmaktır zor olanı vatanseverliğin gereğini yapmaktır.
Dedik ya kolay insanlar basit insanlardır. Her zaman işin kolayına kaçarlar. Çünkü onların sorumluluk duyguları kafalarının içindeki daracık örümcek ağları kadardır. Ne devlete, ne millete ne de bir başkasına karşı sorumluluk duyma erdemleri yoktur. Bilmezler ki her yolsuzluk her adaletsizlik devlete karşı kurulan bir tuzaktır. Bilmezler ki düzensizlik ve keyfilik ahlaksızlığı üretir. Bilmezler ki ahlaksızlık çürümeyi getirir. Bilmezler çünkü miras yedidirler, günlük yaşarlar. Bilmezler, çünkü beslendikleri kaynaklarda sorumluluk yoktur. Bilmezler, çünkü nefsidirler, keyfidirler, idrak edecek kadar yetkin değildirler. Bilmezler, çünkü zora değil kolaya talip olmuşlar.
Ne mutlu ahlakın, erdemin, vatan ve millet sevdasının zorluğunu seçen sorumlu insanlara!..