Geçen haftaki yazımda Almanya’da yaşayan Çağıl Çayır’ın “Cermen’ Runik Yazısının Türk Kökeni” adlı kitabından bahsetmiştim. Bana göre, kitabın en önemli yanı kuzey Avrupa halklarının kökenleri ve yazıları ile ilgili tartışmaları ele almasıdır.
Kitaptan alıntılarla devam edeceğim: “…İsveç Kralı XI.Karl tarafından Gotların izlerini sürmek için ‘Avrupa’dan Kuzey Afrika’ya kadar’ gönderilen J.G. Sparwenfeld, Türk elindeki Kaşgar şehrini, efsanevi İskandinav tanrılarının doğum yeri ve runik yazının çıkış yeri olan ‘Asgard’ olarak tanımlıyor. Gotların ataları olduklarını varsaydığı ‘Odin’ ve Getlerin runik yazılarıyla birlikte İsveç üzerinden İspanya’ya ve başka yerlere göç ettiklerini öne sürüyor. Sparwenfeld’in görüşü dikkate değerdir; çünkü o zamana kadar runik anıtlar sadece İskandinavya’da tanınıyordu ve antik kökenlerinin orada olduğu zannediliyordu.
…İskandinavya’ya tufandan sonra sadece tek bir göç oldu; ondan sonra sadece savaşçı başarılarıyla Avrupa'nın her yerinde kendilerini gösteren savaşçı Gotların göçleri devam etti (s.34-35).
…Alman tarihçisi T.Arnkiel'e ve İzlanda tarihçi T.Torfaeus’a da atıfta bulunuyor: ‘Odinius kuzeye ilk runik harfleri getirmiş, ölülerin yakılmasını yerleştirmiş, en iyi eşyalarını külleriyle birlikte mezara koymalarını ve ünlü kişilerin mezarlarının üzerine höyükler ve taşlar dikmelerini de.’ (s.38)
Dahası Attila’nın ortaçağ destanlarına olan etkisi yeniden keşfedildi: ‘Günümüzde sanat uzmanları tarafından yeniden canlandırılan yerli destanın temeli …Hun İmparatoru Attila’nın dünya egemenliği çağından kalma olan Doğu Got, Lombard, Burgonya ve Frank destanları.’ (s.52)
Werner, eski Türklerin ve Avrupa runik yazarlarının inançlarıyla ilgili olarak Sibirya’da ortak bir kökenlerinin olduğunu iddia ediyor. Bu konudaki tartışmaları eleştirilse de neredeyse tüm dünyada mitolojik ve teolojik paralellikler kültürel-tarihsel bir karşılaştırmayı gerekli kılıyor. Bu bağlamda ‘dünya ağacı’ küresel bir araştırma alanı oluşturuyor. (s.92)
Burada Eski İzlanda efsanesine göre runik yazının Odin tarafından dünya ağacında asılıyken icat edildiği özellikle belirtilmeli. '...Diğer filolojistler de benzer şekilde tanrının arka planının öncelikle mitsel değil, kültsel olduğunu vurguladılar. Wotan-Odin en başından beri kendinden geçen bir kâhin ve sihirbaz imajı üzerine ‘şamanistik’ özelliklerle şekillenmiş. (s.93)
(Y.Y - Ara not: Buradaki “dünya ağacı”, Türk mitolojisindeki “Hayat Ağacı”dır ki, en önemli sembolik kültür değerlerimizdendir. Eski Türk kilimlerinde/ halılarında işlendiğini görmüşsünüzdür. Hatta aşağıdaki fotoğrafta görüleceği üzere, özel günlerde kızlar/ gelinler başlık olarak da kullanmışlardır.)
Erdem Avşar da (23/01/2023, Yeniçağ) yazısında; “Abdullah Gürgün tarafından çevrilen İsveç tarihinin kurucuları arasında yer alan Prof.Sven Lagerbring’in (1764’te kaleme aldığı) kitabında; ‘İsveçlilerin ataları Odin’nin yoldaşları Türklerdir. Bu konuda elimizde yeteri kadar kanıt mevcuttur. Sizleri bu konuda kandırmaya çalışıp onların Gotlar olduğunu söyleyecek olan insanlar olacak. İtibarımın zedelenip ya da zedelenmemesi umurumda değil. Odin ve yoldaşları Türk idi.’ Lagerbring ayrıca …Türkçe ile İsveççe arasındaki ortaklıklardan, mitolojik benzerliklerden hareket ederek, İsveçlilerin atalarının Türkler olduğunu söylüyor.
Pek çok İskandinav efsanesinde Tanrıların Babası Odin’in, Türk Mitolojisi’nin en önemli figürü olan iki kurtla beraber dolaştığından bahsediliyor. Odin hakkında çizilmiş olan pek çok görselde Odin, iki karga ve iki kurt ile birlikte resmediliyor. Bu durum, İsveç ve Türk mitolojilerindeki en önemli benzerliklerden biri olarak kabul ediliyor.
Thor ‘Tur’ kelimesinden, Odin ise ‘Ot–İn’ kelimelerinin birleşmesinden türemiştir. Thor’un kökeni olan Tur kelimesi türeme, töre ve Türk sözcüklerinin de kökenidir.
Odin’in kökeni ‘Od-İn’ ise ‘inen ateş’ anlamındadır.
Odin ismi ile eski Türklerde saygı duyulan kutsal bir büyük olan Öden Ata arasındaki benzerlik de dikkat çekicidir. Öyle ki, ünlü Türk komutan Timur’un seferlerden önce Öden Ata’ya dua ettiği biliniyor.
Carl J.Berker, A Modern Theory of Language Evoluetion adlı eserinde, ‘Odin, Aesir tanrılarıyla birlikte kuzey halklarının deneyimine Orta Asya’dan, Asgard’dan yeni bir deneyim kazandırıyor.’ demektedir.
İskandinav geleneklerinde Göktürkler, İskitler ve/veya Sarmatlar Alfheim’deki beyaz Elfleri hatırlattığını dile getiren Berker, ‘Alfheim’deki Beyaz Elflerin kralı Freyr’dir.
Bu Elfler Swartalfheim’in siyah cüceleri gibi metal işçiliği konusunda yetenek sahibidirler. Bu durum, Doğu Anadolu’da Toros vadilerinde yaşayan Türk kavimlerinde de görülür.’
Doç.Dr.Osman Karatay ve Emre Aygün’ün ortak kaleme aldığı makalede, ‘Türkistan’dan İskandinavya’ya göçen Kral Odin daha sonra tanrılaştırılmış ve
Kuzeylilerin baştanrısı haline gelmiştir. Kavminin adı Az’dır, yani Göktürk yazıtlarında karşımıza Az Budun olarak çıkan, Abakan bozkırında Kırgız komşuluğundaki halk.’ ifadelerine yer verilmektedir. Eskiçağda Azları Aral boylarında görüyorduk.
Yine Osman Karatay’ın ‘Kral Odin’in Turkland’dan İskandinavya’ya Göçü’ başlıklı makalesinde, Odin’in köklerinde Türk izlerine dair açıklamalar ele alınıyor. Norman, Anglo-Sakson ve İrlanda kavimlerindeki mitolojik devre ait destanların bir kısmında
Türklerin mitolojik dönemine ait motiflerin görüldüğü ve bu destanlarda Attila’nın açıkça zikredildiği iddia edilmektedir.
Runik yazı, mitolojik unsurlar, dini ritüeller ve Odin, Türk ile Viking kültürlerinin ortak noktaları olarak karşımıza çıkmaktadır. Yazar Özgür Barış Etli, ‘Viking Türk Sırları’ adlı eserinin ‘Odin’in Türk Kökeni’ başlıklı üçüncü bölümde (s.41-73) Hazar Devleti’nin bir memuru olan Odin’in burada öğrendiği okuma yazma ve devlet geleneği gibi bilgileri kendi halkı olan Vikinglere öğrettiğini anlatmakta, İskandinav mitolojisinin en önemli tanrısının kökenini Türk tarihi kapsamında ele alarak, Attila’nın İskandinav destanındaki yerini incelemekte ve hayat ağacı Yggdrasil’in Türklerin hayat ağacı ile olan bağı üzerinde durmaktadır.
İskandinav mitolojisinde dokuz dünyayı dallarıyla birbirine bağlayan kutsal bir ağaç olan yggdrasil (hayat ağacı) kavramı Türk mitolojisinde de önemli bir yere sahiptir. Etli, Snorre Sturlesson’un Edda’sını kaynak göstererek; Odin’in kuzey yolculuğunun Turkland’dan başladığını ve Tanrı Thor’un da kökeninin Turkland’a dayandığını dile getirmektedir. Ayrıca, Odin’in Asya kökenli olduğu hususunda Abdullah Gürgün, Karatay ve Kürüm gibi muhtelif kaynaklara dayanarak bazı izahlara çalışmıştır. Odin’in destan ve sagalarda anlatılanlardan yola çıkılarak kitapta, Odin’in Şamanistlik inancı, yggdrasil ve Tanrı Odin’in kargalarının ve kurtlarının olması gibi Türklerin Tanrı dinine ait inanç ve sembollerinin bulunmasından hareketle onun kuzey efsanelerinde adı geçen Attila ile benzerliğine dikkat çekilmiş ve konu ‘Odin Attila mı?’ başlığı ile kaleme alınmıştır.
Onlarca köklü ve somut araştırma ve üzerine yazılmış kitaplar göz önüne alındığında evet İskandinavların kökeni Türk’tür, evet tanrı Odin de Türk soyuna dayanmaktadır. Türk’ün dünya üzerindeki bin yıllar öncesine dayanan hakimiyetini tüm kanıtlara rağmen inkâr etmek mümkün değildir. Milattan önce de sonra da Türk Asya’da, Anadolu’da ve Avrupa’da hüküm sürmekteydi.”
Devamı haftaya…
