Buradan Kasımiyye Medresesi' ne doğru yola çıktık. Medresenin yan tarafında kadınlar yöresel el sanatlarını satıyorlar. Ancak yoğun sisten ne medrese ne kadınlar net bir şekilde görünmüyor. Medresenin ortasında bir havuz var. Kasımiyye Medresesi'nin havuzlu avlusu hakkinda simgelenen anlam aslında Zinciriyye Medresesi'nden alıntıdır. Çünkü Zinciriyye Medresesi, Kasımiyye Medresesi'nden yüz sene eskidir .Kasımiyye Medresesi bir zamanların en önemli eğitim merkezlerinden biri. Havuzlu olan avluda Astronomi dersleri akşam havuz etrafında toplanılarak ve gökyüzünün su üzerindeki yansımasından faydalanılarak yapılıırmış. Medresede suyun akışı ile doğumdan ölüme kadar insan hayatı ve sonrası simgelenmiştir. Havuzun karşısındaki duvardaki çeşmeden çıkan su doğumu, suyun ilk döküldüğü havuz bebeklik, ikinci döküldüğü havuz çocukluk , dönemini simgeliyor. Sonrasında uzanan geniş kanal ise gençlik dönemini temsil ediyor.
Sanki hiç olmuyormuş, sabit duruyormuş gibi görünen su tıpkı zamanın durduğu insanın hep genç kalacağını düşündüren gençlik yıllarını andırıyor. Ardından gelen dar kanal ise yetişkinlik dönemini simgeliyor.Hızlı ve çalkantılı akan su yaşlandıkça zamanın ne çabuk geçtiğini hatırlatıyor. Suyun döküldüğü havuz ise ölümle birlikte herkesin girdiği mahşer yerini simgeliyor. Havuzun üst kısmındaki çıkış cenneti, alt kısmındaki çıkış ise cehenneme gidenleri simgeliyor. Her ne olursa olsun, akan her suyun Mezopotamya Ovasına ulaştığı ve orada bir bitkiye can verdiği düşüncesi ile , ölen her canlının da bir şekilde ovada can bulacagina inanılıyor.
Kasımiyye Medresesi, Artuklular döneminde (13.yy.) yapımına başlanmış medresenin inşası Timur'un yönetimindeki Moğol akımları nedeniyle yarım kalmış 15.yy.sonlarinda Akkoyunlu Sultanı Kasım İbn Cihangir döneminde tamamlanabilmiştir.Mardin'deki taş işçiliğinin en güzel örneklerinden olan yapının anıtsal taç kapısında kenarları bitkisel ve geometrik motiflerin ahenkle işlendiği bir komposizyon oluşturulmuştur. Medresesnin revaklı bir avlu etrafında iki katlı planı ve toplam 23 odası vardır. Bunların onbiri alt katta, onikisi üst kattadır.Yapının güney batısında yapının en büyük mescidi olan Şafii mescidi yer alır. Avlunun kuzeyinde çeşmeli eyvan ve avlunun ortasında çeşmenin sularının aktarmalı havuzlarla aktığı kare formlu havuz yapısı yer almaktadır. Medrese avlu kısmının güney batısında dilimli kubbe ile örtülen oda içinde sembolik iki sanduka ile temsil edilen türbede Kasım Bey ve kızkardeşinin mezarları bulunmaktadır. Revaklı avlunun güney doğusunda dilimli kubbe ile örtülü Hanefi mescidi yer almaktadır. Dersliklerin kapı yüksekliği 1 m'den biraz fazladır. Bu yüksekliğin tercih edilme sebebinin "Öğrenci, hocasının huzuruna girerken başını eğsin.hizmette kusur etmesin."diye olduğu söylenir. Medrese eğitim verdiği dönemde hem dini hem de tıp , astronomi, matematik, kimya gibi ilmi konularda eğitim vermiştir.Rivayetlere göre Akkoyunlu sultanı Cihangir'in oğlu Kasım Bey burada katledilmiştir. Kasım Bey öldüğünde kız kardeşinin, onun kanlı gömleğini ağıtlar eşliğinde eyvanın duvarlarına sürdüğünü ve o duvarlara su döküldüğünde duvardaki kan izlerinin ortaya çıktığına inanılmaktadır.
(devam edecek)