2008 yılından beri iki yılda bir düzenlenen kurultaya, çok arzu etmemize rağmen -araya pandemi de girince- bir türlü gitmek nasip olmamıştı. Arzumuzu gerçekleştirmek amacıyla 8-18 Ağustos 2022 tarihleri arasında Macaristan’ı da kapsayan “Balkan Turan Turu” düzenledik. Amacımız, kurultayın cuma günkü açılışını ve etkinlikleri görüp akşam üzeri Budapeşte’ye geçmekti. Çünkü programa göre 12 Ağustos Cuma günü saat 10.00’da açılış yapılacak ve devamında gösteriler olacaktı.
22 kişilik grubumuzla 8 Ağustos’ta yola çıktık ve gezimizin 4.günü kurultayın yapılacağı Bugac Kasabası’na yakın Kecskemet’te Gokart Hotel’de kaldık. Sabah, büyük bir heyecanla erkenden kurultay alanına gittik. Vardığımızda bizden başka kafile yoktu. Alana girişte sağlı-sollu Türk boylarının bayrakları asılmış ve çadırlar kurulmuştu. Gezmeye başladık; hazırlıklar yeni yapılıyor, stantlar kuruluyordu. Hazırlıkların bugüne bırakılmasına şaşırmıştık: “Şimdiye kadar niye yapılmamış?” diye aramızda konuşuyor, eleştiriyorduk.
Saat 10.00’u geçti, bir hareket yok. Saat 12.00 oldu, yine bir hareket yok. Bilgi alabilmek için arkadaşlar Türkçe bilen kişilerle konuşuyorlar; Türk Devletleri Teşkilatı (TDT), TÜRKSOY, Yunus Emre Enstitüsü çadırlarındaki görevlilerle görüşüyorlardı: “Bazı arkadaşlar saat 14.00’de bazı arkadaşlar saat 15.00’de başlayacakmış” diye bilgi getiriyorlardı ama o saatler geldiğinde de herhangi bir hareket yoktu. Ne anons ediliyor ne bilgi veriliyordu. Alana atlı grup gelip gidiyor: “Herhalde ısınma hareketleri ve antrenman yapıyorlardı”. Arazöz ve hortumlarla çim ve toprak yerler devamlı sulanıyordu.
Zaman geçtikçe kalabalık artmaya başladı. Seyirciler için hazırlanan alanın/ tribünlerin üstündeki gölgelik örtüler, toplanmış halde bağlı duruyor; oturanlar çoğaldıkça açılıyordu. Katılımcı ülkelerin ve özerk bölgelerin bayrakları arkadaki direklere yeni asılıyordu. Atilla’nın büyük posteri asılmaya çalışılıyor ama bir saatten fazla uğraşmalarına rağmen bir türlü asılamıyordu. Grubumuz ayrılırken poster hâlâ asılamamıştı. Posteri asmış olsalardı, altında fotoğraf çektirecektik. Sıkılan arkadaşlarımız çadırları geziyor; tören alanının dışında, çadır önlerinde yapılan gösterileri izleyip çekimler yapıyorlardı.
Bizim gibi önceden gelen ve tribünlere oturan kişilerle Türkçe bilenlerle Türkçe, yoksa işaret dili anlaşmaya çalıştık. Bulunduğumuz tribünün önüne Federasyon tabelamızı ve bayraklarımızı açarak fotoğraflar çektik. Son bilgi, 19.00’da başlayacağı şeklinde olunca (anons yapılmadı), gezi programımız gereği 17.00’ye doğru ayrılmaya karar verdik.
Yani, sadece Bugac ovasını, çadırları, stantları gezdik; buralarda dolaşan farklı milli veya askeri kıyafetli insanları gördük. Çadırlarının içinde Karabaksa yazan şaman (kam, baksı, bahşı, bahşi) grubunun gösterisini seyrettik, fotoğraflar çektik/çektirdik. Bugac’ın havasını kokladık. Kazancımız (!) bu oldu.
Endişelendim (!)
Önceki kurultaylarda da “acaba böyle mi oldu” bilemiyorum. Ama programın cumartesi gününe sarkıtılmasının sebebini az-çok anladık. Yazımın bundan sonraki bölümünü resmi sitelerden aldım.
Türk Devletleri Teşkilatı sitesi (16/08/2022): “Hun-Türk Halkları’ Kurultayı Macaristan'da düzenlendi…
Macar Turizm Derneği tarafından organize edilen Hun-Türk halklarının bu geleneksel etkinliğinin başkanlığını Macar Turan Vakfı Başkanı Andras Zsolt yaptı.
Kurultaya Macaristan Parlamentosu Başkanı László Kövér, Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreteri Baghdad Amreyev, TDT Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım; Dünya Etnospor Federasyonu Başkanı Necmettin Bilal Erdoğan, Kırgızistan Kültür, Spor ve Enformasyon Bakanı Azamat Zhamankulov; TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultanbai Raev, TÜRKPA Genel Sekreteri Mehmet Süreyya Er, Türk Akademisi Başkanı Darkhan Kydyrali ve Özbekistan Spor Bakan Yardımcısı Avazjon Kerimov katıldı…
Kurultay’da konuşan Genel Sekreter, Türk halklarının büyük mirasını tanıttıkları için Macaristan Hükümetine ve Parlamentosuna derin şükranlarını dile getirdi…
Etkinlik sırasında Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreteri Baghdad Amreyev ile Macar Turizm Derneği, Kırgızistan Kültür, Spor ve Enformasyon Bakanı Azamat Zhamankulov ve Dünya Etnospor Federasyonu Başkanı Necmettin Bilal Erdoğan ile üçlü formatta görüşmeler gerçekleştirildi.”
TÜRKSOY sitesi (Medya Galeri, 13/08/2022): “…Hun-Türk milletlerini yakınlaştırmayı amaçlayan ‘Büyük Kurultay’ öncesi Türk kökenli halkların temsilcileri Macaristan Ulusal Meclisi'nde bir araya geldi.
Kurultay açılışı, 12 Ağustos 2022 tarihinde Macar Parlamentosu’nda Başkan Yardımcısı Sandor Lezsak’ın başkanlığındaki özel oturumdaki konuşmasıyla başladı…
Özel oturuma, Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı ve Türkiye Cumhuriyeti Eski Başbakanı Binali Yıldırım…, ‘7.Hun-Türk Kurultayı vesilesiyle Tuna’nın incisi Budapeşte’yi ve Macaristan Parlamentosu’nu ziyaret etmekten mutluluk duyuyorum. Macaristan ile ortak tarihimizden güç alan ilişkilerimizin her alanda daha da geliştirilmesine önem atfediyoruz. Ortak tarihimizin bir simgesi haline gelen Hun-Türk Kurultayı’na iştirak edecek olmaktan büyük heyecan duyuyorum.
Macaristan’ın Doğu’ya Açılım politikası ve akraba Türk milletlerine olan sıcak yaklaşımına tamamlayıcı nitelik taşıyan Hun-Türk Kurultayı’nın tüm Türk Dünyası tarafından güçlü bir şekilde desteklenmesi memnuniyet vericidir. Türk Dünyası’nı ve göçebe ruhunu en güzel şekilde tasvir eden ve yaşatmaya çalışan Kurultay’ın, Türk Devletleri Teşkilatı ve kardeş kuruluşları olan TÜRKPA, TÜRKSOY ve TÜRK Akademi ile yakın iş birliği içinde düzenleniyor olmasını ayrıca önemsiyor ve destekliyoruz.
8. (7. olmalı) Hun-Türk Kurultay’ı vesileyle bir araya gelen Türk milletlerinin ilelebet dostane ilişkiler içinde olmalarını temenni ediyor, dost ve kardeş Macaristan’a gösterdikleri sıcak ev sahipliği için teşekkür ediyorum.
(14/08/2022): “7.Büyük Hun-Türk Kurultayı, Macaristan’ın Bugac kasabasında başladı.
…kurultaya 2022 Türk Dünyası Kültür Başkenti Bursa bu yıl ilk kez ve yüz kişilik bir ekiple katılırken, TÜRKSOY kurucu üye ülkelerinin sanatçılarının yanı sıra Rusya Federasyonundaki gözlemci üyelerden de solist sanatçılar katıldı.
…Organizasyonun açılışını Macar Turan Vakfı Başkanı Andraş Biro, Macaristan Parlamentosu Başkanı László Kövér ve Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım yaptı…”
TRT Haber (13/08/2022); “Macaristan’da Türk Kurultayı rüzgârı esti’
…Kurultay’ın açılış konuşmasını AK Parti Genel Başkan Vekili ve Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım yaptı.
Binali Yıldırım, ‘Yüzlerce yıllık geleneği canlandırmanın, yaşatmanın, coşku ve heyecanını yaşıyoruz. Farklı coğrafyalarda yaşayan Türk soylarının birbirlerine tanışmasına kaynaşmasına bu kurultay vesile oluyor’ dedi.”
Konuyla ilgili Prof.Dr. Kürşad Zorlu’nun “Hun-Türk Kurultayı ve Karpatlar’da buluşan Türk Dünyası” başlıklı yazısından (Habertürk, 14/08/2022) şu cümlesini almak istiyorum: “…Kurultay'ın zaman içerisinde devlet himayesine girmesi Türk Dünyası için çok kıymetli. Şimdi de Macaristan Parlamentosu himayesinde yapılıyor…”
Gördüğünüz gibi buraya da siyasiler el atmış. Herşeyi zaman gösterecek ama endişelendim. Temennim: Geçmişte milyonların toplandığı “Kayseri Erciyes Kurultayı”nın akıbeti gibi olmasın.
Turan/ Türk Birliği konusu, artık sloganlardan çıkarılıp akılcı, mantıklı ve gerçekleşebilir/ uygulanabilir eylem planları ile devlet politikası haline getirilmelidir. İktidarların, hükümetlerin, partilerin keyfine bırakılmamalıdır.