• Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri
Anasayfa
  • GÜNDEM
  • KAMU
  • SENDİKA
  • DÜNYA
  • EKONOMİ
  • SİYASET
  • HUKUK
  • TÜRK DÜNYASI
  • EĞİTİM MEMURLAR
  • Ara
SON DAKİKA:
01:10
İletişim Başkanlığı'na Burhanettin Duran atandı
Video Galeri Foto Galeri Yazarlar Üye Paneli
A
Büyüt
A
Küçült
  1. Köşe Yazarları
  2. Yaşar YENİÇERİOĞLU UAEF Başk
  3. Gül Kız Bacı
Yayınlanma: 20 Ocak 2020 - 16:21

Gül Kız Bacı

20 Ocak 2020 - 16:21
Yazdır
A
Büyüt
A
Küçült
Yaşar YENİÇERİOĞLU UAEF Başk
Yaşar YENİÇERİOĞLU UAEF Başk

 

Geçen haftaki yazımda Elbistan’daki komşularımızdan bahsetmiş ve yazımın sonunda “Gülkız Bacı” diye birini anmıştım. Bu hafta da ondan bahsedeceğim.

“Gülkız Bacı”, 1940-1960’lı yıllarda sanki herkesin aile hekimiydi. Çeşitli rahatsızlıkları, hastalıkları kendi yöntemine göre tedavi ederdi. Aynı zamanda ebe görevi de yapıyordu. Bir çok kişinin doğumunda bulunmuştur. Elbistan’da önceleri ebe görevini “Çiçekli Hatçe” diye bir kadın yaparmış. Çiçek, Elbistan’ın bir köyüdür.

Dediğim gibi, herkes sağlığıyla ilgili bir sıkıntısı, bir rahatsızlığı olunca “Gülkız Bacı”ya giderdi. Tabii ki doktorlar (hekimler) da vardı ama, o kadar yaygın değildi. Zaten kimsenin doktora verecek parası da bulunmazdı. Bu yüzden çok ağır bir rahatsızlığı, hastalığı yoksa “Gülkız Bacı”ya giderlerdi. “Gülkız Bacı” da insanların sıkıntılarını gidermek için hizmetini esirgemez, uzak yakın demeden koşardı. Karşılığında da pek bir şey istemezdi. Herkes gönlünden ne koparsa veya elinde ne varsa bir şeyler verirdi.

Benim nüfus kağıdımda doğum tarihim 17 Ocak 1953’tür. Ama ablama göre bu tarihte bir yanlışlık varmış: “Sen, 1953 yılbaşından önce doğdun. Çünkü sana getirilen paralarla babam bakır büyük bir sini almıştı. Bu sinide yılbaşında yemek yediğimizi hatırlıyorum” diyor. Bu durumda nüfusa 20-25 gün gecikmeli olarak yazılmışım; yani doğum tarihim tahminen 1952 yılının 23-24 Aralık olması gerekiyor.

Doğum için hastaneye pek gidilmezdi, genelde doğum evde yaptırılırdı. Ben de evimizde doğmuşum. Ebem “Gülkız Bacı”ydı. Rahmetli anam Hatun, 11 doğum yapmış ve bunların 6’sı ölmüş. Doğum sırasına göre ben 10’uncu çocuğum. Nedendir bilemiyorum: Doğduğumda yatağın altına (eskiden yer yatağında yatılırdı) taban tahtasına, o zamanki bozuk metal para olan delikli 2,5 kuruş çakılmış. 1980’li yıllara kadar tahtada çakılı duruyordu, sonra ev yıkıldı.

Babam marangozdu: Genelde çatı yapardı, ama duruma göre başka işler de alırdı. Kardeşimle birlikte küçüklükten itibaren yanında çalışırdık. Önceleri babama ve yanında çalışanlara su taşıdık; sonra yavaş yavaş çıraklığa geçtik. Eskiden bol çivi (mıh) olmadığı için keserle eski çivileri doğrultur, babama ve kalfalara verirdik, onlar da kullanırlardı. Babamın Arif Sucu ve Halil İbrahim (bir ara kiracımızdı) adında kalfaları vardı. Yavaş yavaş işleri öğrenmeye ve yaşımıza göre çatıda bazı işleri yapmaya başladık. Mesela: kiremitlere tel bağlamak, çatıya kiremit taşımak, kiremit düzmek gibi. Kısacası çatı yapmayı öğrenmiştik. Malzemeleri de biz taşıyorduk. 6 Eylül 1974 tarihinde memuriyete başlamamla birlikte bu işlerin hepsi bitti. Zaten babam da artık yaşlanmıştı.

Tabii, bu çalışmalar sırasında ufak tefek kazalar da atlatıyorduk. Bazen çok ağır bir şey kaldırdığımızda; karnımız sancılanır, kıvranırdık. Eskilerin deyimiyle “göbeğimiz savuşurdu”. Hemen “Gülkız Bacı”ya giderdik: Bizi sırtüstü yatırır, göbeğimize parmağını bastırır kontrol ederdi. Eğer göbek atmıyorsa veya aşağıda olursa; “Göbeğin düşmüş” derdi. Önce bir ağaç dalına veya kapının pervaz tahtasına tutunarak sallanmamızı söylerdi. Bir süre sallanırdık. Eğer sancı geçmezse sırtüstü yatırır, göbeğimizi açar ve ellerini göbeğimiz üstünde döndürerek gezdirir, sonra göbeğimizi tutar çekerdi: Göbeğimizi yerine getirirdi. Gerçekten de bir süre sonra ağrı kesilirdi.

Çatıda çalışırken veya tavan tahtası çakarken -o zaman gözlük olmadığı için- gözümüze toz veya kıymık kaçardı, çıkaramazdık. Veya çelik-çomak, top oynarken de olurdu. Çıkartmak için uğraşırken gözlerimiz “kan çanağı” gibi olurdu. Hemen “Gülkız Bacı”ya koşardık: Toz veya kıymık kaçan gözümüzün alt ve üst kapağını sol el parmakları ile ayırır ve başındaki tülbendinin ucu ile gözümüzün içindeki tozu veya kıymığı alırdı. Gözümüzü kaşımaktan kurtulur, rahatlardık.

Hele başıma gelen bir olayı hiç unutmam ve her balık yediğimde bu olay aklıma gelir. Eğer yanımda daha önce anlatmadığım bir kişi veya kişiler varsa mutlaka anlatırım. Ceyhan Nehri; Elbistan’ın güney-doğusunda bulunan Pınarbaşı mevkiinden doğar ve şehrin ortasından geçerek kuzey-batıya doğru akar gider. Eskiden nehirlerimizde, derelerimizde çok balık olurdu. Ceyhan Nehri’nde de balık çoktu. Yanlış avlanma sonucu bugün hiç balık kalmadı. 1960’lı yıllar bir gün babam “sazan balığı” almış. Bu balık çok kılçıklı olur ve balık büyükse kılçığı da büyük olur; ayrıca ince kılçıkları da vardır. Kılçığını ancak piştikten sonra yerken ayıklarsın. Çok dikkatli yenilmesi gereken bir balıktır. Anam ocakta balığı pişiriyordu. (Kerpiç evlerde odanın içerisinde bacalı ocaklar olurdu, yemekler odun yakılarak bu ocaklarda pişirilirdi.) Çocukluk işte, “canım çekti” istedim. Anam balıktan biraz verdi. Tabii kılçığına dikkat etmeden balığı yemeye başladım. Ağzımda sert bir şeyler vardı; yutmak istedim, boğazıma bir şey takıldı yutamıyordum. Öksürmeye başladım; anam su verdi, suyu içtim yine yutamıyordum. Ekmek verdi, onu da çiğnedim yutmak istedim yutamadım. Sanki öleceğim: “Hık mık” sesler çıkarıyordum. Hemen “Gülkız Bacı”ya götürdüler: Allah’tan evdeymiş. Ağzımı açtı, boğazıma doğru baktı. Tam boğazımın girişinde büyükçe bir kılçık yan olarak iki taraflı ete saplanmış. Hemen bir kaşığın sap tarafını (tam hatırlayamıyorum, küçük soba maşası da olabilir) ağzıma soktu ve kılçığı ittirerek kırdı. Su verdiler içtim, kılçık gitti. Böylece beni ölümden kurtardı. Bu olayı, hayatım boyunca hiç unutamadım.

Kısacası “Gülkız Bacı”; her türlü yaralanmada, kol veya ayak kırıklarında, çıkıklarda ilk başvurulan insandı.

"Gülkız Bacı”nın bir de kaynanası “Eşatma” varmış. Rahmetlinin çok saf biri olduğunu söylerlerdi. Kendisiyle ilgili -fıkra misali- yaşanmış çok olay anlatılırdı. Biraz da ondan bahsetmek istiyorum. Tabii ki, zenginler de olmakla birlikte Elbistan halkının büyük çoğunluğu fakirdi; evde sobaya veya ocağa atacak odunları bile yoktu. Kadıncağız evde soğuktan üşümüş, dışarı çıkmış: Her taraf karlar içinde, dışarıda da dondurucu bir soğuk. Çaresiz bir halde kendi kendine bir “mani” tutturmuş, şöyle demiş:

Çiriş gelse çarşılarda satılsa,

Lalek gelse yuvasına otursa,

Allah’a hoş gelse yazı getirse,

Yaz bahar ayları ne zaman gelir.

(Çiriş: Nisan sonu veya Mayıs başında çıkan bir bitkidir. Genelde her evde bir defa da olsa yemeği yapılır. Biraz da havaların ısınacağının ve yazın geleceğinin müjdecisidir. Lalek: Elbistan’da halk ağzında “leylek”in söyleniş şeklidir.)

“Eşatma Bacı”, yine bir kış günü sabah çevirmeye (Çevirme: Evlerin ön tarafında ‘üç tarafı’ önü ve yanları açık, üsttü kapalı yazları oturulan yer) çıkmış. Bakmış, bir köpek -herhalde acıkmış ki- havlayıp duruyor. Köpeğe dönerek: “Hısımım dağelsin, garimim dağelsin. Sabah sabah ne geziyon çevirmede, ne çen çen bağarıyon” (Akrabam değilsin, garip değilsin) demiş. Bunu da komşular duymuşlar. Hep şaka yaparlarmış: “Eşatma Bacı, itle ne konuşuyordun diye?”

Bugün rahmetle andığım; ne o saf, temiz, dürüst, iyi niyetli, birbirine yardıma koşan insanlar ne de komşular / komşuluklar kaldı. Hepsi törelerimizle, geleneklerimizle birlikte göçtü gittiler, tarih oldular!.. 

Yazarın Diğer Yazıları

  • Türk Kültür Coğrafyası-1 - 06 Temmuz 2025
  • Türkoloji ve Dil-2 - 28 Haziran 2025
  • Türkoloji ve Dil - 15 Haziran 2025
  • Türklük Bilimi Üzerine - 08 Haziran 2025
  • Türklük Bilimi/Türkoloji - 01 Haziran 2025
  • Türkler Hakkında - 25 Mayıs 2025
  • Türklerde Sosyal Yapılar - 18 Mayıs 2025
  • Kültür Milliyetçiliği - 11 Mayıs 2025
  • Ekonomi Savaşları - 04 Mayıs 2025
  • Kritik Madde Savaşları - 27 Nisan 2025
  • Buharî'nin Ebu Hanife Düşmanlığı - 20 Nisan 2025
  • İnancımız ve Çelişkilerimiz-3 - 13 Nisan 2025
  • İnancımız ve Çelişkilerimiz-2 - 06 Nisan 2025
  • İnancımız ve Çelişkilerimiz-1 - 30 Mart 2025
  • Hüccet mi Kudret mi? - 23 Mart 2025
  • Türkler (Halklar-Boylar)-4 - 16 Mart 2025
  • Türkler (Halklar-Boylar)-3 - 09 Mart 2025
  • Türkler (Halklar-Boylar)-2 - 02 Mart 2025
  • Türkler (Halklar-Boylar)-1 - 23 Şubat 2025
  • Türklerin Soy Kütüğü - 16 Şubat 2025
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 25
ilan.gov.tr
Gazete arşivi için üye girişi yapmanız gerekmektedir.
Köşe Yazarları
Toplu Sözleşme Sosyal Medya Anketi
Kadriye Demirel (AES Antalya il Temsilcisi , Eğitim koçu)
Toplu Sözleşme Sosyal Medya Anketi
Aziz Dolu Atabey
Aziz Dolu Atabey
Türkler bin boydur biri de Moğol'dur
Yaşar YENİÇERİOĞLU UAEF Başk
Yaşar YENİÇERİOĞLU UAEF Başk
Türk Kültür Coğrafyası-1
Remzi ÖZMEN TES İst 8 Nolu Şb. Bşk, Kamu-Sen İst eski Bşk
Remzi ÖZMEN TES İst 8 Nolu Şb. Bşk, Kamu-Sen İst eski Bşk
Memur Emeklisi Cezalı mıdır?
Reyhan Yıldız Eğitimci Yazar
Reyhan Yıldız Eğitimci Yazar
Hayatın Satır Araları: Gündelik Anların Derinliği
Yusuf İPEKLİ
Yusuf İPEKLİ
Araç muayenesi
Cahit Akdoğan Giresun Valiliği Esk.Halkla İliş. Md
Cahit Akdoğan Giresun Valiliği Esk.Halkla İliş. Md
Diyanetten Alkışlanacak Cuma Hutbesi
Birliğimize Kast Edenlere Verilen Değeri, Anlamak Mümkün Değil
Mehmet ARSLAN Eğitim Yönetimi Ve Planlama uzmanı
Birliğimize Kast Edenlere Verilen Değeri, Anlamak Mümkün Değil
Avrupa Turundan Fransa Paris
Canan ÖZDEMİR Uzman Sosyolog
Avrupa Turundan Fransa Paris
Haydut Devlet İsrail Bölgede Barışı Ve İstikrarı Engelliyor
Misafir Yazılar
Haydut Devlet İsrail Bölgede Barışı Ve İstikrarı Engelliyor
Silâh Bırakma Tiyatrosu!
Orhan KILIÇOĞLU
Silâh Bırakma Tiyatrosu!
Siyonizm Nedir Ve Siyonizmin Tarihçesi
Av.Faruk Ülker Ümraniye Türk Ocağı Eski Bşk
Siyonizm Nedir Ve Siyonizmin Tarihçesi
Hoca Ahmet Yesevi'yi Anarken
Ali Kemal Gül
Hoca Ahmet Yesevi'yi Anarken
Büyük Orta Doğu Yangını
Türk Ocakları'ndan
Büyük Orta Doğu Yangını
Kerbela Çeşmesi
Şerife Güven
Kerbela Çeşmesi
Bayramın Kutlu Olsun
Köksal Cengiz
Bayramın Kutlu Olsun
Trabzon'umuzu-Rum ve Pontus diye bilenlere!..
Şevket Sezer
Trabzon'umuzu-Rum ve Pontus diye bilenlere!..
Çok Okunan Haberler
Öğretici: Açlık Sınırı 26.115 TL, Yoksulluk Sınırı 85.066 TL Olmuşken Refah Payı Şarttır!
Öğretici: Açlık Sınırı 26.115 TL, Yoksulluk Sınırı 85.066 TL...
İstanbul Emniyeti'nde yeni atamalar!
İstanbul Emniyeti'nde yeni atamalar!
Haziran enflasyonu TÜİK'e göre yıllık yüzde 35, ENAG'a göre yüzde 69
Haziran enflasyonu TÜİK'e göre yıllık yüzde 35, ENAG'a göre yüzde...
Ana Sayfa
GÜNDEM
KAMU
SENDİKA
DÜNYA
EKONOMİ
SİYASET
HUKUK
TÜRK DÜNYASI
EĞİTİM
MEMURLAR
Köşe Yazarları
Foto Galeri
Video Galeri
Biyografiler
Üye Paneli
Günün Haberleri
Arşiv
Gazete Arşivi
Anketler
Gazete Manşetleri
  • EKONOMİ
  • HUKUK
  • KAMU
  • MEMURLAR
  • SENDİKA
  • TÜRK DÜNYASI
  • Foto Galeri
  • Video Galeri
  • Köşe Yazarları
  • Biyografiler
  • Üye Paneli
  • Günün Haberleri
  • Arşiv
  • Gazete Arşivi
  • Anketler
  • Gazete Manşetleri
sanalbasin.com üyesidir

  • Rss
  • Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri

Sitemizde bulunan yazı , video, fotoğraf ve haberlerin her hakkı saklıdır.
İzinsiz veya kaynak gösterilemeden kullanılamaz.

Yazılım: Tumeva Bilişim