• Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri
Anasayfa
  • GÜNDEM
  • KAMU
  • SENDİKA
  • DÜNYA
  • EKONOMİ
  • SİYASET
  • HUKUK
  • TÜRK DÜNYASI
  • EĞİTİM MEMURLAR
  • Ara
SON DAKİKA:
01:50
Kıyafet yönetmeliği sil baştan! Öğretmenler artık sadece belli kıyafetleri giyebilecek
Video Galeri Foto Galeri Yazarlar Üye Paneli
A
Büyüt
A
Küçült
  1. Köşe Yazarları
  2. Yaşar YENİÇERİOĞLU UAEF Başk
  3. Moğolların Gizli Tarihi'nden-2
Yayınlanma: 29 Aralık 2024 - 08:48

Moğolların Gizli Tarihi'nden-2

29 Aralık 2024 - 08:48
Yazdır
A
Büyüt
A
Küçült
Yaşar YENİÇERİOĞLU UAEF Başk
Yaşar YENİÇERİOĞLU UAEF Başk

Cengiz Han’ı anlatan birçok eser bulunmaktadır. Ancak roman sevenler için Kırımlı yazar Cengiz Dağcı’nın “Genç Temuçin” ile Kırgız yazar Cengiz Aytmatov’un “Cengiz Han’a küsen bulut” adlı eserlerini okumalarını tavsiye ederek yazıma başlamak istiyorum.

Prof.Dr.Erich HAENİSCH; eserin yazılışından 700 yıl sonra (Berlin, Ağustos 1940’da) yazdığı “Önsöz”de şunları söylemektedir: “Eserin birçok yerleri bizi tatmin etmiyor: Mesela daha fazla bilgi edinmek istediğimiz batı seferlerinden pek az bahsedilmektedir. Tankut’lar hakkında da malûmat azdır. Fakat bozkır hayatı hakkında çok bilgi ediniyoruz: Burada kadın ve at yağması, ittifak ve ihanet, baskın, mücadele ve dostluk, düşmanların merhametsizce imhası, esirlerin yağma ve köleleştirilmesi gibi birçok sahnelere rastlamaktayız. Çadırların iç ve dış manzarası da iyi canlandırılmaktadır. Bunların hepsi de şairane ve aslına uygun bir şekilde anlatılmıştır. Orada tabiatüstü hadiseler hemen hemen yok gibidir. (s.XLI)

…Çünkü zaferle neticelenen seferler hükümdarın gururunu okşamış, onda dünyaya ve servetlerine hâkim olmak için Allah tarafından hak verildiği itimadını uyandırmıştır; onun bu hakimiyet ve serveti talep etmesi kâfidir: Gökte ancak bir güneş olduğu gibi yer yüzünde de ancak bir Han olmalıdır! Bu suretle ilahi bir salahiyet fikri teşekkül ettikten sonra, artık onun için bir kanaat ve hudut kalmamıştır… (s.XLIV)

O burada tanrılaştırılmış şekilde değil de basit bir insan olarak tecelli ediyor: Köpekten korkan veya dul annesine yardım eden çocuğun yüzünden ve hareketlerinden masum çizgiler okunuyor. Fakat büyük kardeşinin haksız hareketinden rencide olarak annesinin ricasına rağmen öldürmesi, onun müsamaha kabul etmez, gaddar bir şahsiyet olduğunu da gösteriyor… Çocuğun, annesi için gösterdiği ihtimamı ve kaçırılan karısını ararken gösterdiği gayreti bir şefkat eseri olarak mütalaa etmezsek, onda kalpten eser yok gibidir… Bu eserden, onun şahsen yağmacı bir tabiata malik olduğu gözükmüyor, fakat bununla beraber, kaçırılan kadınlar tabiî bir hak gibi ona sunuluyor…

Onda intikam hırsı kadar, sadık arkadaşına karşı minnettarlık hissi de çok kuvvetlidir… (s.XLV) O, tus-han tabiriyle ifade edilen esas hükümdara karşı sadakati düşmanda da arıyor: Hükümdarına ihanet ederek kendisine sığınanları idam ediyor. Burada, Çinggis’in, kendisini semanın vekili olarak hissettiğini ve şamanlık noktai nazarına göre semayı mukadderatın amiri olarak tanıdığını bir daha hatırlatalım. O, semanın emriyle dünyanın hâkimi olmuştur ve altın dizginleri elinde tutmaktadır. (s.XLVI)

Bu kudretli adamın gösterdiği muvaffakiyetlerin sırrını şu üç şeyde aramalıyız: Birincisi, emsalsiz bir askerî kabiliyet ve haşmet olup, bilhassa Camuha’nın ayrılmasından sonra kabilelerin birer birer gelerek ona tabi olmalarını gösteren sahnede canlı surette tasvir edilmiştir. İkincisi, kendi etrafındakilere gösterdiği itimattır ki, onlar hizmete ait talepleriyle doğrudan doğruya Çinggis’in huzuruna çıkabiliyorlardı. Üçüncüsü de semanın vekili olduğuna dair imanıdır… (s.XLVI)” demektedir.

Bazı açıklamalar

“Seçilerek alınan kadınla, kaçırılan veya yağma suretiyle ele geçirilen kadın arasında fark gözetilmektedir. (s.208)

(Han eşleri) …Dul kadınlar, kocalarının ölümünden sonra nüfuzlarının azalacağından korkuyorlar. (s.211)

(YY: Temuçin, Merkitlerin obasını basması sonucu dağa kaçar. Korkuyla uzun süre saklandığı dağdan inen Temucin) ‘…Burhan-haldun için// Her sabah tapınmalıyım// Bunu neslim ve// Neslimin nesli böyle bilsin!’ diyerek ‘…kemerini boynuna ve şapkasını koluna asarak güneşe karşı döndü ve eliyle göğsüne vurarak… dokuz defa diz çöküp saygıda bulundu. s.41)

Bu vakadan sonra Burhan-haldun dağı Temucin için mukaddes bir yer haline gelmiştir… (s.213)

‘Tanrı kapıyı açmış ve dizginleri elimize bırakmıştı’, yani hükümdarlık yolu açılmıştı.

‘Yüzünüzü kuzeye çevirerek’, yani ‘hükümdarın karşısına geçerek’ demektir; çünkü Çinli seyyahların bildirdiğine göre Han’ın çadırı güneye bakardı. (s.227)

Hükümdarın bardağından içmek hususi bir lütuftur.

Burada çerbi sözü saray hatunları için kullanılmıştır ki bunlardan Çin seyyahları da bahsederler. (s.229)

‘Ordugâhın dumanını dağıtmak’tan maksat, ağır dumanı dağıtır gibi aile içerisindeki güçlükleri bertaraf etmek demektir. (s.230)

Şamanın öldürülmesi esnasında muhafızları yanında olmadığından, Çinggis-han’ın hayatı tehlikeye düşmüştü. Derhal harekete karar vermesi de tehlikenin devamına işaret sayılabilir; çünkü halk arasında şamanın taraftarları çoktu. (s.231)

‘Altın dizgin”, hükümdarın kuvvet ve nüfuzunun timsalidir. (s.234)

‘Babanız, atı üzerinde kara başını kaldırdı’ ve ‘kara kanı ile kovaları doldurdu’ tabirleriyle şöyle bir mana kastedilmiş olsa gerektir: ‘O her zaman muharebe meydanında bulunmuş ve kovalarla kanını akıtmıştır…’ (s.235)

“Çok olan korkutur, derin olan öldürür”, yani ordu evvela çokluğu ile düşmanı korkutur ve sonra da su gibi, derinliği ile onu tehlikeye sokar. (s.243)

Bu sözler herhalde hanın bir nevi “vasiyetnamesi” olup, ‘Gizli tarih’in sunulmuş olduğu kurultayda okunmuş olsa gerektir. (s.244)

Dipnot: Umumiyetle Türk olarak tanınan birçok kabile ve halklar dahi İndekste ‘Moğollara mensup’ olarak gösterilmişse de bu durumun etnik bir manayı ifade etmeyip, ancak siyasi birlik icabı ve bu esere ait bir hususiyet olduğunu hatırlatalım. Nitekim aşağıda kabileler üzerine yazılan açıklamada Moğol adının doğuş ve yayılışı ve bundan kastedilen anlam hakkında ayrıca durulmuştur. (s.269)

Manghol, (Monggol) Moğol kabilelerine toptan verilen isim. (s.271)

Moğol devrinden önce Tatar adı, başka birçok kabileler tarafından da alınmıştır. Çinggis-han’ın aile adı Kiyan olduğu halde, onun mensup olduğu Borçigin soyu, başka soy ve kabileleri itaat altına almak suretiyle bir kabile ve halk (ulus) derecesine yükseldikten sonra, eski zamanın meşhur ve kuvvetli kabilelerinden biri olan Manghol, Moğol adını almıştır.

1206’da Çinggis-han’ın bütün bozkır halkları üzerine hükümdar ilan edilmesinden sonra, Manghol (Moğol) adı, bütün bu yeni birliğe teşmil edilmiş ve böylece sonraları daha geniş bir anlam kazanmıştır. (s.275)

(Tatar) …Fakat bu isim hariçte yaşamakta devam etmekte, Çin’de Da-da ve Avrupa’da Tatar şekillerinde bütün Moğol halkı için kullanılmakta ve hatta bazı Türk halkları da yanlış olarak bu isimle anılmaktadır. (s.276)

…Naiman’lar, bozkırların en medeni bir halkı olup, ilk olarak Uygur yazısını kullanmışlardır. Aralarında Nestoryan mezhebinden birçok Hristiyan da bulunuyordu. (s.277)

Gerek Temucin’den önce ve gerek sonra Moğollar üzerinde kültür bakımından büyük tesir yapmış olan Ui’ur’lar (Uygurlar), neticede savaşsız Türk-Moğol devletinin içerisine alınmışlardır. Eserde, Ui’ur’lardan başka Bolar (Bulgar), Harluh (Karluk), Kipçah (Kıpçak), Kirgis (Kırgız) ve başkaları gibi birçok Türk halkları da zikredilmektedir. (s.278)

Bu yazımla Moğollar ve Cengiz Han’la ilgili seri yazımı tamamlamış bulunuyorum.

Yazarın Diğer Yazıları

  • Türkoloji ve Dil - 15 Haziran 2025
  • Türklük Bilimi Üzerine - 08 Haziran 2025
  • Türklük Bilimi/Türkoloji - 01 Haziran 2025
  • Türkler Hakkında - 25 Mayıs 2025
  • Türklerde Sosyal Yapılar - 18 Mayıs 2025
  • Kültür Milliyetçiliği - 11 Mayıs 2025
  • Ekonomi Savaşları - 04 Mayıs 2025
  • Kritik Madde Savaşları - 27 Nisan 2025
  • Buharî'nin Ebu Hanife Düşmanlığı - 20 Nisan 2025
  • İnancımız ve Çelişkilerimiz-3 - 13 Nisan 2025
  • İnancımız ve Çelişkilerimiz-2 - 06 Nisan 2025
  • İnancımız ve Çelişkilerimiz-1 - 30 Mart 2025
  • Hüccet mi Kudret mi? - 23 Mart 2025
  • Türkler (Halklar-Boylar)-4 - 16 Mart 2025
  • Türkler (Halklar-Boylar)-3 - 09 Mart 2025
  • Türkler (Halklar-Boylar)-2 - 02 Mart 2025
  • Türkler (Halklar-Boylar)-1 - 23 Şubat 2025
  • Türklerin Soy Kütüğü - 16 Şubat 2025
  • Egemenlik Kimde?.. - 09 Şubat 2025
  • Egemenlik Mücadelesi - 02 Şubat 2025
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 25
ilan.gov.tr
Gazete arşivi için üye girişi yapmanız gerekmektedir.
Köşe Yazarları
Toplu Sözleşme Sosyal Medya Anketi
Kadriye Demirel (AES Antalya il Temsilcisi , Eğitim koçu)
Toplu Sözleşme Sosyal Medya Anketi
Aziz Dolu Atabey
Aziz Dolu Atabey
Çanakkale'den 19 Mayıs'a
Yaşar YENİÇERİOĞLU UAEF Başk
Yaşar YENİÇERİOĞLU UAEF Başk
Türkoloji ve Dil
Remzi ÖZMEN TES İst 8 Nolu Şb. Bşk, Kamu-Sen İst eski Bşk
Remzi ÖZMEN TES İst 8 Nolu Şb. Bşk, Kamu-Sen İst eski Bşk
Memur Sendikacılığında Yetkiyi Belirleyen Etkenler
Hasan Güneş Emekli Öğretim Görevlisi
Hasan Güneş Emekli Öğretim Görevlisi
Psikolojik Sağlık ve Uyum
Reyhan Yıldız Eğitimci Yazar
Reyhan Yıldız Eğitimci Yazar
Sessiz Sadakat Vefa
Yusuf İPEKLİ
Yusuf İPEKLİ
Hobi Bahçeleri
Cahit Akdoğan Giresun Valiliği Esk.Halkla İliş. Md
Cahit Akdoğan Giresun Valiliği Esk.Halkla İliş. Md
Çiftçiler Ayı Ve Domuz Kâbusundan Kurtarılmalı !..
Taputa Son Çivi Çakılmak Üzere!..
Mehmet Karataş Ülkü-Bir Eski Gn.Bşk
Taputa Son Çivi Çakılmak Üzere!..
Şu Siyaset Var Ya
Namık Özer ERDOĞAN Atatürk Eğ.En.Eski Md.
Şu Siyaset Var Ya
Serdar Gündüz Şb. Müd. Liyakat-Sen Genel Seketeri
Serdar Gündüz Şb. Müd. Liyakat-Sen Genel Seketeri
Fedakârlığın Sessiz Kahramanları: Şehit Öğretmenlerimiz
Birliğimize Kast Edenlere Verilen Değeri, Anlamak Mümkün Değil
Mehmet ARSLAN Eğitim Yönetimi Ve Planlama uzmanı
Birliğimize Kast Edenlere Verilen Değeri, Anlamak Mümkün Değil
Avrupa Turundan Fransa Paris
Canan ÖZDEMİR Uzman Sosyolog
Avrupa Turundan Fransa Paris
Ali Yalçın'ın Niyetini Arkadaşı İfşa Etti!
Misafir Yazılar
Ali Yalçın'ın Niyetini Arkadaşı İfşa Etti!
Tüh Sizin Suratlarınıza
Orhan KILIÇOĞLU
Tüh Sizin Suratlarınıza
Ümit Özdağ Hocanın Tutukluluğu...
Av.Faruk Ülker Ümraniye Türk Ocağı Eski Bşk
Ümit Özdağ Hocanın Tutukluluğu...
PROJE OKULLAR, 4+4+4 GİBİ BİR PROJEDİR
Dr.Sakin ÖNER
PROJE OKULLAR, 4+4+4 GİBİ BİR PROJEDİR
Türk Milleti Kavramı
Ali Kemal Gül
Türk Milleti Kavramı
Fesih ve Ötesi*
Türk Ocakları'ndan
Fesih ve Ötesi*
Kerbela Çeşmesi
Şerife Güven
Kerbela Çeşmesi
Bayramın Kutlu Olsun
Köksal Cengiz
Bayramın Kutlu Olsun
Trabzon'umuzu-Rum ve Pontus diye bilenlere!..
Şevket Sezer
Trabzon'umuzu-Rum ve Pontus diye bilenlere!..
Çok Okunan Haberler
Muğla Milas Kısırlar Ortaokulu’nda Kadın Eli, Çocuk Emeği ve Teknoloji Aynı Çatıda Buluştu
Muğla Milas Kısırlar Ortaokulu’nda Kadın Eli, Çocuk Emeği ve Teknoloji...
Trabzonspor, İran takımı Traktör Sazi ile açılış yapacak
Trabzonspor, İran takımı Traktör Sazi ile açılış yapacak
Tapu memurunun da dahil olduğu çete çökertildi
Tapu memurunun da dahil olduğu çete çökertildi
Ana Sayfa
GÜNDEM
KAMU
SENDİKA
DÜNYA
EKONOMİ
SİYASET
HUKUK
TÜRK DÜNYASI
EĞİTİM
MEMURLAR
Köşe Yazarları
Foto Galeri
Video Galeri
Biyografiler
Üye Paneli
Günün Haberleri
Arşiv
Gazete Arşivi
Anketler
Gazete Manşetleri
  • EKONOMİ
  • HUKUK
  • KAMU
  • MEMURLAR
  • SENDİKA
  • TÜRK DÜNYASI
  • Foto Galeri
  • Video Galeri
  • Köşe Yazarları
  • Biyografiler
  • Üye Paneli
  • Günün Haberleri
  • Arşiv
  • Gazete Arşivi
  • Anketler
  • Gazete Manşetleri
sanalbasin.com üyesidir

  • Rss
  • Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri

Sitemizde bulunan yazı , video, fotoğraf ve haberlerin her hakkı saklıdır.
İzinsiz veya kaynak gösterilemeden kullanılamaz.

Yazılım: Tumeva Bilişim