• Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri
Anasayfa
  • GÜNDEM
  • KAMU
  • SENDİKA
  • DÜNYA
  • EKONOMİ
  • SİYASET
  • MEVZUAT
  • TÜRK DÜNYASI
  • EĞİTİM MEMURLAR
  • Ara
SON DAKİKA:
10:46
Adliye'de bin lira rüşvetle milyon liralık vurgun. Avukat mübaşir hepsi işin içinde
10:42
Sözleşmeli öğretmenlerin ne zaman kadroya alınacağı belli oldu
Video Galeri Foto Galeri Yazarlar Üye Paneli
A
Büyüt
A
Küçült
  1. Köşe Yazarları
  2. Yaşar YENİÇERİOĞLU Meb Emk.Şb.Md.TES Eski Gnl Skr.
  3. Osmanlı Türkleri Dışladı mı?
27 Kasım 2022 - 08:49

Osmanlı Türkleri Dışladı mı?

27 Kasım 2022 - 08:49
Yazdır
A
Büyüt
A
Küçült
Yaşar YENİÇERİOĞLU Meb Emk.Şb.Md.TES Eski Gnl Skr.
Yaşar YENİÇERİOĞLU Meb Emk.Şb.Md.TES Eski Gnl Skr.

Osmanlı’nın yıkılış sebeplerini yazarken bir arkadaşım, “Osmanlı Türkleri dışladı mı?” diye mesaj gönderdi. Sorunun cevabını doğrudan verebilirim; fakat kendi görüşümden ziyade konuyu farklı kaynaklardan aktarıp takdiri sıra bırakacağım. Bu iki sayfalık yazıdan tatmin olmayanlar; başka kaynaklara bakabilirler.

Önceki yazılarımda belirtmiştim: Osmanlı’nın ilk dönemlerinde beylerin/ padişahların yaşayışları basit ve gösterişsizdi; Türk töresi ve gelenekler hâkimdi.

Prof.Dr.Halil İnalcık; 2.Mehmet (Fatih)’in çok sevdiği büyük oğlu Konya Sancakbeyi Mustafa’nın ölümüne çok üzüldüğünü ve Türk usulü matem tuttuğunu, Mustafa’nın yanında içoğlanı olan İtalyan Jean-Maria Angiolello’nun ağzından şöyle anlatıyor: “Evvelâ odanın zeminindeki bütün halıları attırıyor, yerde bağdaş kuruyor, başındaki külahı yere atıyor, iniltilerle ağlıyor…” (Tarihçilerin Kutbu, Emine Çaykara, İş Bankası Yayın.,2005, s.439)

Osmanlılar kavim olarak Türk olduklarının bilincindedirler, fakat o zaman devlet demek hanedan demek. Hanedan Osmanlı olduğu için de Osmanlı devleti oluyor. (aynı eser, s.106)

Oğuzlar ve Türkmenler, Uygurlar kadar medeni değillerdi: Çoğu göçebeydi, bozkırda yaşıyorlardı. (aynı eser, s.269)”

Fransız yazar A.de Lamartine “Türkiye Tarihi” adlı eserinde; “II.Mehmed de kendinden önceki hükümdarlar gibi divan toplantısına sık sık başkanlık eder, bu arada çeşitli dilekleri olan Osmanlıları kabul ederdi. Bir gün Anadolulu bir Türkmen toz içinde elbiseleri ile İstanbul’a gelmiş ve divanın huzuruna çıkarak kaba bir şekilde sormuştu: ‘Aranızda Sultan olan kimdir?’ Bu küstahlıktan fena halde canı sıkılan vezir-i azam Mahmud Paşa (devşirmedir), II.Mehmed’e imparatorluk makamının bu şekilde zedelenmemesi için teklifte bulundu. O günden sonra II.Mehmed, divan toplantılarına katılmadı. (İmparatorluk Yolu, Tercüman 1001 Temel Eser, c.2/s.488-489)”

İnalcık; “Padişah sürekli sarayda oturduğu için doğrudan halkla teması olmaz, hatta sadrazam hariç çoğu bürokratla da ilişkisi olmaz. Onlarla görüşebilmesi için …rutin tören Cuma selâmlığı… yapılır; ki burada halk padişahı görebilir. Dilekçe vermek istiyorsa verir... (aynı eser, s.453)”

Merkezin iskân politikası

Prof.Dr.Bayram KODAMAN: “Padişah açısından Kapıkulu sistemine baktığımızda, karşılıklı bir menfaat ilişkisi görmek mümkündür. Zira asker ve yönetici sınıflarının kapıkullarından teşkil edilmesinde padişahların da menfaati vardı. Merkezi hükümetin otoritesine karşı çıkabilecek güçlü yerli ve mahalli otoriteler, aileler, aşiretler ve hanedanlar padişahlar tarafından daima kontrolü zor, dolayısıyla endişe ve tehdit kaynağı olarak görülmüşlerdir. Osmanlı padişahları için bu tehlike; sosyal tabanı olan Türk kökenli aileler, aşiretler ve Beylerden gelebilirdi. Bu tehlikeyi önlemenin en iyi yolu, bu tür mahalli-yerli güçleri merkezi yönetimden uzak tutmak ve bunların yerine padişahın çevresinde ve tamamen ona bağlı, toplumla münasebeti olmayan yabancı kökenli Müslüman Kapıkullarından müteşekkil bürokratlar (kalemiye) ve askerler(seyfiye) ordusu veya sınıfı yaratmaktan ibaretti.

…Yeniçeriler bir nevi merkezi otoritenin ve padişahın muhafızları niteliğinde olup, taşrada bulunan beylerin otoritelerini dengelemek için kurulmuştur… (Osmanlı Devleti’nin Yükseliş ve Çöküş Sebeplerine Genel Bakış, SDÜ Fen-Edebiyat Fak. Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık-2007, Sayı:16, ss.1-24)”

Dr.Erdal Aksoy da; “Oğuz Türklerinde yaşanılan farklılaşmanın kökeninde, devletin kurucusu olarak Türkmenlerin (göçebe Oğuzlar’ın) bir köşeye itilmesi önemli etkendir… Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu dönemlerinde rastladığımız bu Oğuz-Türkmen farklılaşması Osmanlı toplum yapısında da varlığını sürdürecektir. Çoğunlukla Türkmenler, devleti kuran hâkim unsur olmalarına rağmen, ‘merkezde (yönetim mekanizmasında) yer almayarak, ‘uç’ veya ‘çevre’de yer almaya devam etmişlerdir.

Bu şekilde konar-göçer uç birliklerin (Türkmenlerin) bir araya gelerek ‘birlik şuuru’ geliştirmeleri de önlenmiş oluyordu.

‘Merkez-çevre’ kavramsal çerçevesinden bu farklılaşmaya bakarsak, Osmanlı ‘merkez’leştikçe, konar-göçer Türkmenler ‘kenar’da kalmışlar ve tabii olarak buna tepki göstermişlerdir. Bu tepkiler, sırf inanç farklılaşmasından dolayı çıkan çatışmalar olarak gösterilmeye çalışılsa da daha çok sosyal ve siyasi sebeplerden ortaya çıkmıştır. Bu merkezileşme, Oğuzlarda kültürel değişme sürecini hızlandırırken, çevreyi temsil eden Türkmenler de aksine Türklük bilincini canlı tutmuştur. (Türk Sosyo-Kültür Yapısı İçinde Oğuz-Türkmen-Yörük Kavramsal Çerçevesi ve Sosyal Yapıları, Hacettepe Ün.Yayınları, Ankara, Eylül 2005, s.12-13)

Dr.Cahit Gelekçi ise; “Osmanlı devleti kuruluşundan 17.yüzyılın sonlarına kadar devamlı olarak bir genişleme süreci içerisinde olmuştur. İmparatorluk dışa doğru sınırlarını genişlettiği bu dönemde dışa yönelik bir iskân politikası izlemiştir. …aşiretleri bir iskân unsuru olarak yeni ele geçirilen yerlere yerleştirmekte kullanan Osmanlı devleti, duraklama ve gerileme devrinin başlaması dolayısıyla birçok meselelerle karşı karşıya kalmış, imparatorluğun bu dönemden sonraki iskân şekli ve nedenleri değişmiştir…

…uzun yıllar boyu süren savaşlar… neticesinde ekonomi bozulmuş, merkezi otorite zayıflamaya başlamış, iç karışıklıklar baş göstermiştir. Devlet içerisindeki bu karışıklıklar yerleşik halkın bir kısmının bulunduğu yerleri terk etmelerine neden olmuştur… Bu iskân politikaları esnasında çok sayıda aşiret bölünmek zorunda kalmış, farklı bölgelere isteyerek ya da zorunlu olarak yerleştirilmişlerdir. (Konar-Göçer Sarıkeçili Yörükleri, aynı yayın, s.27-29)

Mezhep

Yrd.Doç.Dr.Serdar Sağlam; “…özellikle de Orta Asya Türk toplumlarının İslam anlayışında önemli ölçüde kaymalar olmuştur. …kendi geleneksel hayat ve din anlayışlarını İslam’a katarak heterodoks İslam, yani gayri Sünni İslam adı verilen bir İslam yorumu ve anlayışı gerçekleştirmişlerdir. XVIII. ve XIX.yüzyıl Türkmenlerinin dini inançlarında ve yaşamlarında ağır basan İslam’ın bu heterodoks yorumudur. Tarz olarak belki Türkmenler Sünni mezhebinin Hanefilik ve Maturidilik özellikleri içinde yer alsalar da algılama, inanç ve değerler bakımından güçlü bir gelenek altından heterodoks İslam anlayışına yönelmişlerdir (Necef, Berdiyev 2003:297-298). (Sarıkeçililerde Dini Hayat ve İnanışlar, Aynı yayın, s.75)

Yılmaz Öztuna (Büyük Türkiye Tarihi): “Esasen Doğu İran Kürdleri, Sünni oldukları için daha çok Padişah’ı tercih ediyorlar, fakat Osmanlı’nın çok merkeziyetçi idare sisteminden de ürküyorlar, Ortaçağ’da alıştıkları feodal hayatı devam ettirmek istiyorlardı. (c.4/s.143)

Bu suretle Safevi devletini, İran’daki Türkler değil, Anadolu’daki Türkler kurdu. Birkaç yüz bin Türkmen Anadolu’dan ebediyen çıkıp İran’a yerleşti. (c.4/s.160)

Türkmenler, beylerine asırlardan beri candan bağlı, geleneklerine sadık toplumdu. Bilhassa bu Türkmen boylarının beyleri, merkezi bir devlette aleladeye çok yakın teb’a veya vatandaş derekesine düşüyorlardı. Bunu psikolojik olarak kabul edemiyorlardı. …Tabi bey, bu göç için kendi otoritesinin yok edilmesini değil, başka sebepler göstermeye mecburdu. Bu sebeplerin başında inanışlar geliyordu. Gerçek dinin, Şah’ın dini olduğu propagandası, sazıyla, sözüyle, nefesiyle, ilahisiyle, dedesiyle, babasıyla, halifesiyle her an Türkmen’in saf beynine akıyordu. Bu kitle İran devletinde hâkim ve hayati unsur mevkiine yükseliyordu. Osmanlı devletinde ise alelade vatandaştı. (c.4/s.161)”

İnalcık hoca; “Sonra Osmanlı araya girdi, Türkmenleri Şi’î oldukları için Azerbaycan’a sürdü, Sünni oldukları için Kürtleri tuttu. O zaman devlet rekabetinde ve halk kimliğinde din kesin rol oynuyordu (aynı eser, s.460) ifadesine, şu ifadesini de eklemek istiyorum: “Bugün Sırp, Bulgar, Yunan, Romen devleti var; eğer Osmanlılar onları, 19.yüzyılda Hıristiyan ülkelerde gördüğümüz gibi soykırıma tabii tutsalardı, bu halklar… ortaya çıkıp kendi devletlerini kuramazlardı. Osmanlı, bir Türkleştirme, İslâmlaştırma politikası gütmedi. (aynı eser, s.383)”

Fakat, Araplara “Kavm-i necip”, Ermenilere “Millet-i sadıka” diyen Osmanlı’nın; aynı hoşgörüyü Türkmenlere/ yörüklere göstermediği anlaşılıyor. Herhalde bunda devşirme vezir ve paşaların da etkisi vardır!...

Yazarın Diğer Yazıları

  • Türkler'de At Donları - 29 Ocak 2023
  • 70 Yaşarma Gördüm - 22 Ocak 2023
  • Türkler'de Renklerin Anlamı-4 - 15 Ocak 2023
  • Türkler'de Renklerin Anlamı-3 - 08 Ocak 2023
  • Türkler'de Renklerin Anlamı-2 - 01 Ocak 2023
  • Türkler'de Renklerin Anlamı-1 - 25 Aralık 2022
  • Maaş Kesimine SGK Cevabı - 18 Aralık 2022
  • Kamu Diplomasisi ve Atatürk - 11 Aralık 2022
  • Kamu Diplomasisi ve Atatürk - 11 Aralık 2022
  • Devletler Arası İlişkiler - 04 Aralık 2022
  • Osmanlı'nın Yıkılış Sebepleri (Özet) - 20 Kasım 2022
  • Osmanlı'nın Yıkılış Sebepleri-8 - 13 Kasım 2022
  • Osmanlı'nın Yıkılış Sebepleri-7 - 06 Kasım 2022
  • Osmanlı'nın Yıkılış Sebepleri-6 - 30 Ekim 2022
  • Osmanlı'nın Yıkılış Sebepleri-5 - 23 Ekim 2022
  • Osmanlı'nın Yıkılış Sebepleri-4 - 16 Ekim 2022
  • Osmanlı'nın Yıkılış Sebepleri-3 - 09 Ekim 2022
  • Osmanlı'nın Yıkılış Sebepleri-2 - 02 Ekim 2022
  • Osmanlı'nın Yıkılış Sebepleri-1 - 25 Eylül 2022
  • Tarihimizi Aydınlatan Buluşlar-2 - 18 Eylül 2022
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 19
Köşe Yazarları
Sondan önce
Mehmet Karataş Ülkü-Bir Eski Gn.Bşk
Sondan önce
Remzi ÖZMEN Kamu-Sen İst Başkanı
Remzi ÖZMEN Kamu-Sen İst Başkanı
Çalışanların Ocak beklentisi nedir?
Nedir bu düşmanlık
Namık Özer ERDOĞAN Atatürk Eğ.En.Eski Md.
Nedir bu düşmanlık
Serdar Gündüz Şb. Müd. Liyakat-Sen Ağrı İl Temsilcisi
Serdar Gündüz Şb. Müd. Liyakat-Sen Ağrı İl Temsilcisi
Çocuğun Beslenmesi Ve Eğitim İlişkisi
Kariyer tazminatı alamayan öğretmenler ne olacak?
Kadriye Demirel( Eğitimci, Eğitim koçu)
Kariyer tazminatı alamayan öğretmenler ne olacak?
Sedat DEĞER
Sedat DEĞER
İl Dışı Atamada Zorunlu Hizmet Yükümlüsü Öğretmenlerin Mutlaka Bilmesi Gereken 10 Husus
Yaşar YENİÇERİOĞLU Meb Emk.Şb.Md.TES Eski Gnl Skr.
Yaşar YENİÇERİOĞLU Meb Emk.Şb.Md.TES Eski Gnl Skr.
Türkler'de At Donları
Macaristan Kardeş Ülkedir
İhtiyar Abdal Karabağ Gazisi subay
Macaristan Kardeş Ülkedir
Kur'anı yakanlarla, dalga geçenler arasında ki fark nedir?
Av.Faruk Ülker Ümraniye Türk Ocağı Eski Bşk
Kur'anı yakanlarla, dalga geçenler arasında ki fark nedir?
Sinan Ateş cinayetinde çözülen düğüm
Misafir Yazılar
Sinan Ateş cinayetinde çözülen düğüm
Bozkurtlar, çakallar ve aç itler!
Orhan KILIÇOĞLU
Bozkurtlar, çakallar ve aç itler!
Sinan başkan, uğruna can verdiğin ülküdaşların ve devletin nerede?
Mehmet ARSLAN Eğitim Yönetimi Ve Planlama uzmanı
Sinan başkan, uğruna can verdiğin ülküdaşların ve devletin nerede?
Deva Partisi siyasi çıkar için ateşle oynuyor
Dr.Sakin ÖNER
Deva Partisi siyasi çıkar için ateşle oynuyor
Dağlar bir sevdadır
Şerife Güven
Dağlar bir sevdadır
Cemaat / Siyaset ilişkisi
Ali Kemal Gül
Cemaat / Siyaset ilişkisi
 Tarih ışığında geleceği inşa üzerine
Türk Ocakları'ndan
Tarih ışığında geleceği inşa üzerine
Çok Okunan Haberler
Göreve ata, sonra görevden al yeni birini ata kararnameleri
Göreve ata, sonra görevden al yeni birini ata kararnameleri
Rüşvete suçüstü: Savcı tutuklandı
Rüşvete suçüstü: Savcı tutuklandı
Ağaç kesme hastalığı Milli Eğitime de sirayet etti
Ağaç kesme hastalığı Milli Eğitime de sirayet etti
Ana Sayfa
GÜNDEM
KAMU
SENDİKA
DÜNYA
EKONOMİ
SİYASET
MEVZUAT
TÜRK DÜNYASI
EĞİTİM
MEMURLAR
Foto Galeri
Video Galeri
Biyografiler
Üye Paneli
Günün Haberleri
Arşiv
Gazete Arşivi
Anketler
Hava Durumu
Gazete Manşetleri
Nöbetci Eczaneler
Namaz Vakitleri
  • EKONOMİ
  • KAMU
  • MEMURLAR
  • MEVZUAT
  • SENDİKA
  • TÜRK DÜNYASI
  • Foto Galeri
  • Video Galeri
  • Köşe Yazarları
  • Biyografiler
  • Üye Paneli
  • Günün Haberleri
  • Arşiv
  • Gazete Arşivi
  • Anketler
  • Hava Durumu
  • Gazete Manşetleri
  • Nöbetci Eczaneler
  • Namaz Vakitleri
sanalbasin.com üyesidir

  • Rss
  • Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri

Sitemizde bulunan yazı , video, fotoğraf ve haberlerin her hakkı saklıdır.
İzinsiz veya kaynak gösterilemeden kullanılamaz.

Yazılım: Tumeva Bilişim